Dnia 19.02. 2022 minęła 190. rocznica urodzin Zygmunta Krasińskiego (1812-1859), uważanego za jednego z Trzech Wieszczów Narodowych epoki romantyzmu (obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego).

Jego kariera literacka zaczęła się w bardzo młodym wieku. Pierwsze próby  pisarskie podjął podczas studiów na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego, powstały wówczas głównie utwory prozatorskie oraz powieści historyczne, zdradzające silny wpływ angielskiego romansu grozy i francuskiej powieści frenetycznej. Największym osiągnięciem tego okresu była debiutancka powieść „Grób Rodziny Reichstalów” (1828) oraz „Władysław Herman i dwór jego” (1830).

Pod wpływem ojca nie brał udziału w demonstracjach studenckich, co doprowadziło do konfliktu ze kolegami. Został publicznie znieważony przez Leona Łubieńskiego, którego wyzwał na pojedynek. Po tym zajściu obydwu relegowano z uczelni, a Krasiński wyjechał do zagranicę.

Przebywając na emigracji napisał powieść historyczną “Agay-Han” (ukończoną w 1832 r. i wydaną w 1833 r.; co ciekawe na stronie tytułowej pierwszego wydania tego utworu widnieje data 1834). Mniej więcej w tym samym czasie stworzył swoje dwa najwybitniejsze dramaty: „Irydiona” i „Nie-Boską komedię”. Obydwa dramaty zostały wydane anonimowo w Paryżu: „Nie-Boska komedia” w 1835 roku, zaś „Irydion” w 1836. Ossoliński egzemplarz pierwodruku „Irydiona” posiada exlibris Ludwika Bernackiego –  historyka literatury polskiej i teatru, edytora, bibliotekarza, bibliografa, dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.

W latach 1844-1848 podczas pobytu w Paryżu napisał cykl poematów, wydanych pt. “Psalmy przyszłości”. Pierwsze trzy części tj.: „Psalm wiary”, „Psalm nadziei”, „Psalm miłości” – wydał w 1845 roku pod pseudonimem literackim Spirydion Prawdzicki. W kolejnych latach (1846-1848) powstały następne dwa psalmy: „Psalm żalu” i „Psalm dobrej woli”. Całość została opublikowana w 1850 roku, również pod pseudonimem. Pod prawdziwym nazwiskiem autora „Psalmy” ukazały się dopiero w 1874 roku.

Pozostałe ważniejsze dzieła poety znajdujące się w zasobach Biblioteki Ossolineum to m.in.: „Przedświt” (1843, wydanie anonimowe), „Noc letnia” (1841), „Trzy myśli pozostałe po ś.p. Henryku Ligenzie zmarłym w Morreale, 12 kwietnia 1840 roku” (1840), „Resurrecturis” (1851).

Poeta zmarł na gruźlicę w wieku 47 lat. Jego zwłoki sprowadzono do Polski z Paryża i złożono w rodzinnym grobie w Opiniogórze koło Ciechanowa.

Opracowała: Żaklina Szynkiewicz, Dział Przechowywania i Udostępniania Nowych Druków Zwartych ZNiO