„Ossolineum współcześnie nie jest jedynie nazwą instytucji z tradycjami, lecz – wykraczającym poza minione epoki – symbolem trwałości czegoś pozornie kruchego: polskości. Jego założyciel, Józef Maksymilian Ossoliński, żyjąc w Wiedniu, w swoim akcie twórczym nie odwoływał się do marzenia o przyszłej, odzyskanej Polsce, ale do cenionego przez siebie dorobku państwa sprzed upadku; widział wyższe dobro swojego narodu w dokonaniach kultury, a nie polityki. To jeden z najskuteczniejszych polskich wizjonerów. Ufundował w 1817 roku arkę, która duchowo połączyła I Rzeczpospolitą z jej dwiema następczyniami; przewidział, czym ma być wypełniona”. – pisze Zbigniew Gluza we wstępie do książki Skarbiec. 200 lat Ossolineum, wydanej z okazji obchodzonego rok temu okrągłego jubileuszu Zakładu Narodowego.
”Wszystkie moje księgi drukowane, rękopisma, zbiory rycin, map, medalów, obrazów i posągów, słowem wszystko, co do umiejętności i sztuk wciąga się, a po moim zgonie w mojej własności znajdzie się, na założenie publicznej biblioteki w mieście stołecznym Galicji Lwowie, przekazuję i przeznaczam” – wyliczał Ossoliński w spisanym prze siebie „Ustanowieniu Familijnym biblioteki publicznej pod imieniem Ossolińskich w Lwowie”. Dokument powstał 16 października 1816 roku.
Nie wystarczył jednak sam testament hrabiego, potrzeba było prawnego potwierdzenia. Akt ten dokonał się dokładnie 201 lat temu, 4 czerwca 1817 roku, gdy dokument zaakceptował swym podpisem cesarz Franciszek I. Od tego dnia datuje się trwająca już 201 lat historia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
- Anton Klaus, Budynek Ossolineum, litografia barwna wg rys. Teofila Czyszkowskiego
- Ustanowienie familijne biblioteki publicznej pod imieniem Ossolińskich we Lwowie
- Ustanowienie familijne biblioteki publicznej pod imieniem Ossolińskich we Lwowie
- Portrety założycieli Ossolineum J.M. Ossolińskiego i H. Lubomirskiego
- Budynek dawnego Ossolineum we Lwowie
- Najstarsza pieczęć ossolińska
- Pracownicy Ossolineum we Lwowie
- Dawny katalog kartkowy ze Lwowa odnaleziony w 2013 r.
- Ossolineum we Lwowie
- Czytelnia Ossolineum we Lwowie
- Sala Rękopisów, ZNiO we Lwowie
- Ossolineum po bombardowaniach wiosną 1944 r.
- Gmach Ossolineum we Wrocławiu w 1947 r.
- Zbiory przekazane przez strone ukraińską (ZSRR) w 1946 r.
- Czytelnia Główna w latach 60. Fot. T. Drankowski
- Piotr Bogucki (przy regale) i Barbara Górska (za biurkiem), Czytelnia Starych Druków, 1967 r.
- Gmach główny Ossolineum, Wrocław, ul. Szewska 37
- Gmach główny Ossolineum
- Dyrektor Adolf Juzwenko w czasie otwarcia Muzeum Pana Tadeusza, 2016
- Dyrektor ZNiO Adolf Juzwenko podczas gali z okazji 200-lecia Ossolineum, 5 czerwca 2017
- Srebrna moneta o nominale 10 zł