W 1946 roku, jak wspominał późniejszy dyrektor Biblioteki, Franciszek Pajączkowski, przed małą garstką dawnych Ossolińczyków i doangażowanego personelu stanęły ważkie zadania […] – remont oddanego przez rektora Kulczyńskiego budynku i rozpoczęcie prac nad uprzystępnieniem zbiorów. Pierwszy rok pracy w powojennych warunkach był dziwnie podobny do ostatniego roku wojennej pracy we Lwowie. Budynek zniszczony w czasie oblężenia Wrocławia w znacznie większym stopniu niż lwowski, ciepłota sal wykazująca uporczywie niewiele ponad 0o, stosy książek i utrudzeni bibliotekarze, przenoszący je łańcuchem przez sale bez dachu. Lodowate klatki schodowe i korytarze…

Przypomnijmy lwowskich Ossolińczyków, którzy różnymi drogami i w różnym czasie, przyjechali „za Ossolineum” do Wrocławia, by pracować w Bibliotece i Wydawnictwie.

Franciszek Pajączkowski (1905-1970)
Dyrektor (1951-1953 i 1961-1970) Biblioteki Ossolineum oraz jej wicedyrektor (1953-1960) Historyk teatru. W 1927 we Lwowie został stypendystą Zakładu, w następnym roku bibliotekarzem. Od 1930 kierował Czytelnią Naukową. Po 1939 brał udział w zabezpieczaniu zbiorów ossolińskich. W trakcie okupacji sowieckich i niemieckiej Lwowa pozostał w bibliotece, przejętej przez okupantów. Na przełomie 1944 i 1945 pracował w zespole przygotowującym zbiory do przekazania Polsce. Do Wrocławia przyjechał w czerwcu 1946, a już w lipcu 1946 był członkiem delegacji odbierającej w Medyce pierwszą partię tzw. „daru narodu ukraińskiego”, zaś w marcu 1947, razem z Romanem Aftanazym, odbierał drugą ich część. Autor wielu prac poświęconych dziejom Zakładu po 1945.

 

Roman Aftanazy (1914-2004)
Historyk i autor monumentalnej pracy Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej (wyd. 1 w 1986, wyd. 2 kompletne w 1994), od 1944 zaangażowany we lwowskim Ossolineum przy zabezpieczaniu zbiorów i przenoszeniu ich do klasztoru Dominikanów. Do Wrocławia przyjechał w 1946 i zatrudnił się w Bibliotece Uniwersyteckiej. W marcu 1947, razem z F. Pajączkowskim, odbierał w Medyce drugą część „daru narodu ukraińskiego”. Od 1948 do 1987 był pracownikiem Ossolineum (Dział Gromadzenia). We wspomnieniach zawsze nazywany Kustoszem.

 

Siostry Stanisława Brückmann (1895-1960) i Ewelina Wojakowska (1897-1973)
W czasie obrony Lwowa, w listopadzie 1918, zorganizowały we własnym mieszkaniu punkt medyczny dla żołnierzy polskich, należały też do Ochotniczej Legii Kobiet. Obie były najpierw stypendystkami Zakładu, a później bibliotekarkami (Stanisława w l. 1921-1928 i 1930-1946, Ewelina w latach 1921-1936). Stanisława już w 1947 przyjechała ze Lwowa do Wrocławia. Zorganizowała w Bibliotece Dział Udostępniania, którym kierowała. Ewelina w IV 1940 została zesłana do Kazachstanu, do Polski przyjechała w III 1946, zamieszkała we Wrocławiu i zatrudniła się w Ossolineum, gdzie stworzyła Dział Czasopism, którym kierowała do przejścia na rentę w 1956.

 

Marian Górkiewicz (1910-1989)
Historyk i bibliograf ossoliński. Z lwowskim Ossolineum związany od 1942, kierował Działem Koncentracji w trakcie przewożenia zbiorów do Polski. W latach 1946-51 pracował we wrocławskim Ossolinem, opracowując m. in. cenną bibliografię publikacji o Zakładzie. W 1952 zatrudnił się w Bibliotece Głównej AGH w Krakowie, której dyrektorem był w latach 1972-1980.

 

Janina Kelles-Krauz (1898-1975)
Z lwowskim Ossolineum związana była od 1921. Początkowo pracowała w Dziale Opracowania, potem Rękopisów, w Wypożyczalni i Dziale Katalogu Alfabetycznym. W 1946 przygotowywała zbiory lwowskie do wysłania do Polski. Do 1957 pracowała w dawnym Ossolineum we Lwowie. W 1958 przyjechała do Wrocławia, gdzie do emerytury kierowała Działem Czasopism.

 

Roman Lutman (1897-1973)
Historyk, filozof i bibliotekarz. Z lwowskim Ossolineum związany w latach 1939-1940. W ZNiO we Wrocławiu zatrudniony od 1950. Kierował Działem Katalogu Rzeczowego i Działem Prac Edytorskich (od 1955). Jednocześnie od 1957 był kierownikiem Instytutu Śląskiego w Katowicach, którego był współtwórcą.

 

Julian Pelc (1906-1999)
Dyrektor Wydawnictwa ZNiO (1947-1953) i wicedyrektor ds. produkcyjno-technicznych Wydawnictwa ZNiO – PAN (1953-1972)
Historyk i wydawca. W latach 1937-1939 był sekretarzem Wydawnictwa Ossolineum we Lwowie. W czasie wojny (1939-1944) zatrudniony był w dawnej bibliotece Ossolineum, zajmował się też tajnym rozprowadzaniem publikacji Wydawnictwa. W 1945 włączył się w reaktywację działalności Wydawnictwa ZNiO w Krakowie, a od 1947 kierował działalnością wydawniczą we Wrocławiu.

Pozostali pracownicy ze Lwowa:

Piotr Bogucki (1905-1996)
W Ossolineum we Lwowie zatrudniony w latach 1929-1939 jako woźny i we Wrocławiu w latach 1948-1986 początkowo jako stróż, potem magazynier w Dziale Starych Druków i szatniarz (po przejściu na emeryturę). W czasie wojny uczestnik walk o Monte Cassino.

Rok Jubileuszowy – 112. rocznica urodzin Piotra Boguckiego

Maria Hankowska (1907-1970)
Introligator. W 1936 zatrudniona w Introligatorni ZNiO we Lwowie. W Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu pracowała w latach 1953-1963.

Emilia Maćkówka (1894-1986)
W Ossolineum we Lwowie zatrudniona w latach 1939-1945 jako kucharka. W ZNiO we Wrocławiu pracowała jako szatniarka w latach 1945-1946 i 1950-1973.

Józef Mroszczyk (1904-1971)
Portier. Pracował w ZNiO we Lwowie w latach 1926-1946, we Wrocławiu w latach 1947-1969.

Tekla Mroszczyk (1900-1970)
Dozorczyni. W Bibliotece Ossolineum we Lwowie pracowała w latach 1931-1947. Od 1953 do 1958 zatrudniona w ZNiO we Wrocławiu.

Antoni Rychliński (1874-1959)
Pracownik administracyjny. W latach 1912-1945 zatrudniony w Wydawnictwie Ossolineum we Lwowie. W ZNiO we Wrocławiu pracował w latach 1947-1957, m.in. jako kierownik Administracji.

Władysław Skibiński (1904-1970)
Był magazynierem w Ossolineum we Lwowie w latach 1943-1945 i we Wrocławiu w latach 1947-1960.