19 kwietnia mija 78. rocznica wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim (1943 r.). Tamte tragiczne dni przypominają unikatowe archiwalia z Kolekcji Władysława i Zofii Bartoszewskich przechowywane w Dziale Dokumentów Życia Społecznego ZNiO. Składają się na nie: fotografia i wspomnienia Cywii Lubetkin.

Symboliczne zdjęcie przetrwania narodu żydowskiego to fotografia wykonana w 1958 r., w XV rocznicę wybuchu powstania. Przedstawia ona ruiny Wielkiej Synagogi w Warszawie przy placu Tłomackie 7. Nieistniejąca obecnie budowla była symbolem judaizmu Warszawy oraz jedną z najwspanialszych polskich budowli wzniesionych w XIX w. Kres istnienia synagogi nastąpił po krwawym stłumieniu powstania w getcie warszawskim, 16 maja 1943 roku. Tego dnia została ona osobiście wysadzona w powietrze przez Jürgena Stroopa, co było symbolem ostatecznej likwidacji dzielnicy żydowskiej. Polecenie zniszczenia gmachu wydał Stroopowi Heinrich Himmler. Charakterystycznym i pięknym elementem zdjęcia jest tkwiąca na ruinach Menora – święty żydowski świecznik.

Ważnym dokumentem walki narodu żydowskiego są wspomnienia Cywii Lubetkin pseud. Celina (właściwie Zivia Lubetkin) zebrane w jednodniówce wydanej w 1979 roku w Izraelu w jęz. jidysz.

Cywia Lubetkin (1914-1978) była inicjatorką powstania Bloku Antyfaszystowskiego. U schyłku powstania 10 maja 1943 roku przedostała się kanałami na ulicę Prostą. Po kapitulacji powstania wraz z grupą żydowskich powstańców ukrywała się w bunkrze na Żoliborzu. 15 listopada 1944 zostali oni ewakuowani przez ekipę zorganizowaną przez personel szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża. Po zakończeniu wojny wyjechała do Izraela. Była jednym z założycieli Muzeum Bojowników Getta. Po wojnie Cywia spisała swoje przeżycia w kilku esejach, które ukazały się w żydowskiej prasie w Izraelu. Zostały one zebrane w książce wydanej w 1979: „Zagłada i powstanie” (polskie wydanie w 1999r.).