
Otwarcie Gabinetu Władysława i Zofii Bartoszewskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Na zdj. prof. Władysław Bartoszewski, Zofia Bartoszewska, dr Adolf Juzwenko, dyrektor ZNiO
19 lutego 1922 roku urodził się Władysław Bartoszewski. Przyszedł na świat w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej. Ukończył Liceum Towarzystwa Wychowawczo-Oświatowego „Przyszłość” w Warszawie. W 1939 roku, po wybuchu drugiej wojny światowej, przystąpił do Polskiego Czerwonego Krzyża. Rok później trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, który po ośmiu miesiącach udało mu się opuścić dzięki staraniom ojca oraz PCK. Jego wydana w podziemiu relacja z pobytu w obozie stała się pierwszym dokumentem ujawniającym prawdę o Auschwitz. W kolejnych latach wojny Władysław Bartoszewski działał w strukturach Frontu Odrodzenia Polski, w 1942 roku wstąpił w szeregi Armii Krajowej. Działał też w Radzie Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu Londyńskiego „Żegota”, a w czasie powstania warszawskiego pracował w komórce łączności w radiostacji „Anna” oraz prasie konspiracyjnej.
Po wojnie współpracował z Instytutem Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Narodowej. Opublikował wiele materiałów dotyczących okupacji w Warszawie, powstania warszawskiego i losu Żydów. W okresie stalinowskim kilkakrotnie aresztowany, łącznie spędził w więzieniu niemal osiem lat. W latach 60. wrócił do działalności publicystycznej, w 1963 roku rozpoczął współpracę z Radiem Wolna Europa. W 1966 roku uhonorowany Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1980 wstąpił do „Solidarności”. Za swoją działalność był represjonowany; aresztowany w grudniu 1981 roku spędził cztery miesiące w obozie dla internowanych w Jaworzu.
Po wypuszczeniu z obozu pracował na uczelniach w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. W 1983 roku rząd Bawarii nadał mu tytuł profesora. Po 1989 roku, przy rządzie Tadeusza Mazowieckiego został Ambasadorem RP w Austrii (1990–1995) i członkiem Rady ds. Stosunków Polsko-Żydowskich przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie. W 1995 roku został ministrem spraw zagranicznych. Pełnił funkcję przewodniczącego Międzynarodowej Rady Państwowego Muzeum w Oświęcimiu (od 1990), członka Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (od 2001) oraz Rady Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (od 1998). W 2007 roku premier Donald Tusk powołał go na stanowisko sekretarza stanu ds. stosunków polsko-niemieckich i polsko-żydowskich. Zmarł 24 kwietnia 2015 roku.
W 2003 roku prof. Władysław Bartoszewski zadecydował o przekazaniu Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich prywatnego zbioru gromadzonych przez całe życie druków i archiwaliów, dotyczących najnowszej historii Polski, są to m.in. książki i czasopisma konspiracyjne, plakaty, ulotki i zdjęcia z okresu okupacji. Część z nich to unikaty, nienotowane nawet przez specjalistyczne bibliografie. Znajdują się wśród nich druki z okresu oblężenia i kapitulacji Warszawy w 1939 roku: ulotki zrzucane nad Warszawą z samolotów niemieckich czy odezwa prezydenta Stefana Starzyńskiego do ludności stolicy. Okresu późniejszego dotyczą ulotki skierowane do żołnierzy niemieckich, polskich i rosyjskich, rozporządzenia władz okupacyjnych, plakaty i afisze ilustrujące życie kulturalne w Generalnym Gubernatorstwie. Szczególnie cenne są pokwitowania odbioru pieniędzy przez osoby pochodzenia żydowskiego, którym pomagała Rada Pomocy Żydom, czyli tzw. archiwum „Felicji” – archiwum działacza „Żegoty” Maurycego Herlinga Grudzińskiego. Dziś przekazana kolekcja znajduje się w specjalnie powołanym przez Ossolineum Gabinecie Władysława i Zofii Bartoszewskich działającym w ramach ossolińskich Gabinetów Świadków Historii. Część z nich prezentowana jest na wystawie stałej Misja: Polska w Muzeum Pana Tadeusza.