Julian Aleksander Kamiński urodził się 8 marca 1805 r. w Tarnawatce na Lubelszczyźnie. Zmarł 18 lutego 1860 r., został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Pochodził z niebogatej rodziny szlacheckiej herbu Sulima. Odebrał skromne wykształcenie tzw. domowe, a atmosfera domu rodziców miała wpływ na jego życie i działalność, szczególnie społeczno-oświatową.
O pracę w Bibliotece Ossolineum we Lwowie dla młodego Kamińskiego wystarał się ojciec, Antoni Kamiński, który znał dyrektora księdza Franciszka Siarczyńskiego (pierwszego dyrektora Zakładu).
W „Dziennik czynności urzędowych księgozbioru narodowego imienia Ossolińskich we Lwowie” prowadzonym przez Fr. Siarczyńskiego (sygn. 432.332) czytamy: „Kamiński młody stara się być użyty do pisania i kształcenia przy Bibliotece Ossolińskich. Ma najlepsze zalecenia, które okazuje, ale potrzebuje jakiego wsparcia, o własnym bowiem funduszu utrzymać się nie jest w stanie. Odłożyłem go do dalszego czasu między najlepiej instytutowi zaleconych zapisałem”. 17 czerwca 1828 r. Kamiński rozpoczyna pracę w nowopowstałej Bibliotece na stanowisku pisarza bibliotecznego. Do jego obowiązków należało rozpakowanie i ułożenie zbiorów przywiezionych z Wiednia. Inne prace dotyczące katalogowania i inwentaryzowania zbiorów mógł wykonywać pod kontrolą bardziej doświadczonego pracownika. W następnych latach zakres wykonywanych prac rozszerzył się o prowadzenie kancelarii i archiwum Biblioteki oraz sprzedaż wydawnictw. Dodatkowe prace związane były z umiejętnością odczytywania i kopiowania rękopisów.
Atmosfera biblioteki, kontakt i możliwość pracy z cennymi zbiorami przyczyniła się zapewne do rozwinięcia u Kamińskiego zamiłowania do pisania i publikowania. Lata 1829-1858 obfitowały w liczne artykuły, rozprawy, powieści, tłumaczenia, wydania własnych czasopism, druków okazjonalnych. Drukował w lwowskich czasopismach: „Lwowianinie”, „Czasopiśmie Naukowym Księgozbioru Publicznego imienia Ossolińskich”, „Rozmaitościach”, „Rozprawach Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego”.
W 1834 zredagował i wydał w 4 zeszytach pismo humorystyczne „Śmieszek”, opatrzone w 2 zeszycie cytatem:
„ Co orzeźwi, co ucieszy,
Co łagodzi, co rozśmieszy,
Mimo to co mądrzy plotą,
Dobrej chwili jest istotą”
W 1848 ukazała się kontynuacja „Śmieszka” w 3 numerach pod tytułem „Co Kto Lubi: za krajcar”.
Zainteresowanie zagadnieniami wsi i rolnictwa zaowocowało publikowaniem pozycji o tej tematyce. „Ziemianin Galicyjski”: pismo poświęcone gospodarstwu krajowemu, to kolejne czasopismo Kamińskiego wydane we Lwowie w 4 tomach w latach 1835-1837. W drugim tomie z 1836 publikuje „Spis dzieł polskich rolniczo-technologicznych, w porządku chronologicznym ułożonych […] a zatytułowany: „Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od roku 1549 do 1836”. Jest to jedna z pierwszych bibliografii dziedzinowych, dzieło Kamińskiego obejmuje 357 książek.
Wykorzystując zmianę warunków politycznych, zniesienie cenzury, wydaje w 1848 r. „Przyjaciela Ludu”: pisemko dla oświaty i zabawy ludu wiejskiego. W prospekcie zapowiada: „W pisemku tym donosić będę ludowi o wszystkich w kraju naszym zaszłych i obchodzić go mogących zdarzeniach, objaśniać rozporządzenia rządowe, udzielać rad gospodarskich, rozszerzać wiadomości rolniczo-techniczne”. Pismo zostało zapoczątkowane przez 3 numery, które ukazały się jako odezwy, w postaci druków ulotnych, pod osobnymi tytułami z oznaczeniem T. 1, numeracją 1-3 i podpisem Julian Alexander Kamiński-Przyjaciel Ludu: „Co to jest Konstytucja” (29 marca 1948 r.), „Jakie korzyści przyniesie zniesienie pańszczyzny (5 kwietnia 1848 r.), „Co się stało we Lwowie” (22 marca 1848 r.). Pierwszy numer „Przyjaciela Ludu” oznaczony jako nr 4 ukazał się 21 maja (we wstępie Kamiński napisał: do tego pisma należą poprzednie trzy odezwy moje, wydane dla ludu”) Ostatni 22 numer ukazał się 24 września 1848 r. W październiku 1848 r. opublikował 3 numery czasopisma „Nowiny Polityczne dla Ludu”, gdzie przede wszystkim propagował oświatę dla chłopów i ideę braterstwa między dworem i chatą. „ Nowiny” w pewnym sensie stanowią kontynuację „Przyjaciela Ludu”. Większość artykułów pisał Kamiński. Czasopisma te Kamiński wydawał własnym nakładem, mimo że przynosiło mu to straty finansowe. Dyrekcja Ossolineum, doceniając ważność owych pism zezwoliła na druk pisemek w drukarni Zakładu.
W latach 1859 -1860 ukazują się 4 zeszyty czasopisma „Skarbiec Polski” z podtytułem: pismo zbiorowe, dziejom i sprawie polskiej poświęcone pod red. Juliana Alexandra Sulimy Kamińskiego, pisarza i archiwisty Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, czynnego członka c.k. galicyjskiego towarz. gospodarskiego. Wydane zostały z dodatkiem: „Archiwum Familijne”. W Zeszycie 1 Kamiński zamieścił „Bibliografię polską” ze spisem 30 rzadkich książek z XV i XVI w. W przedmowie do „Bibliografii polskiej”, autor pisał: „Dla ocalenia, jeszcze może gdzie niegdzie po zakątkach tułających się w poniewierce dzieł piśmiennictwa i dziejów naszych podaję tu spis rzadkich dzieł polskich starożytnych, lub świetniejsze epoki bytu naszego (w jakimkolwiek bądź języku) opisujących. rzecz ta nie jest dla lubowników znających wartość dzieł podobnych i skrzętnie za niemi ubiegających się; ale dla tych, co innym zawodem życia zajęci, na świat książkowy mało zwracają uwagi, albo, co gorsza, nawet nimi pogardzają”. Publikuje również bibliografię podmiotową Józefa Maksymiliana Ossolińskiego.
Zainteresował się także genealogią zbierając materiały do historii rodzin Kamińskich i Kamieńskich, które opublikował we Lwowie w latach 1854– 1856 w dwóch tomach pod tytułem: „Przegląd materiałów do monografii i historii rodzin Kamieńskich i Kamińskich”. Znajdują się tu listy, odpisy dokumentów, życiorysy i portrety.
Wspólnie z żoną Julią Adelą wydał niektóre pisma i powieści opatrzone dodatkową wspólną kartą tytułową: „Pisma Juljana Alexandra i Julji Adelli Kamińskich” oznaczając kolejną numeracją, dzieląc je na oddziały i zeszyty. Ossolineum posiada również w swoich magazynach powieści, tłumaczenia, broszury, druki ulotne pisane i wydane przez Kamińskiego.
W Dziale Rękopisów znajduje się korespondencja i wiersze J.A. Kamińskiego oraz rękopisy: „Pamiątka ze Lwowa. Książeczka podręczna dla podróżnych i użytku domowego […]”. Ok. 1849. Rękopis wycofany z drukarni i skonfiskowany przez cenzurę i tłumaczenie komedii: „Marya Mignot, czyli koleje życia zalotnic. Komedya historyczna przeplatana śpiewkami w 3 porach z francuzkiego, pp. Bayard i Duport”.
W zasobach Muzeum Książąt Lubomirskich znajdują się 4 ekslibrisy J.A. Kamińskiego, którymi opatrzył swoje liczne prywatne zbiory. Na jednym z nich widnieje napis: „z Biblioteki Juliana Aleksandra Kamińskiego”, następnie od nowego wiersza „Szafa, półka, książka”. Nad napisem znajduje się tarcza z herbem Sulima (w polu półorłek czarny) ozdobiona hełmem z labrami i klejnotem, jak w godle, opasana wieńcem laurowym; u dołu zapis roku 1824”.
J. A. Kamiński związał się z Ossolineum na całe życie. Stanisław Sierotwiński, w PSB napisał: „W nekrologach wymieniano długi rejestr jego publikacji, ale już wówczas trzeźwo oceniano ich wartość, podkreślano głównie duże zasługi Kamińskiego w trzydziestoletniej służbie Zakładowi im. Ossolińskich, jego znajomość zbiorów, przywiązanie do instytucji i zalety charakteru”.
Opracowała: Danuta Adamowicz (Dział Nowych Druków Ciągłych)
