» „Głoś z dumą i chlubą, żeś introligatorem” – 100 lat Pracowni Introligatorskiej w Ossolineum

W roku 2012 mija setna rocznica powstania Introligatorni w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, powołanym do życia w 1817 r. przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego we Lwowie. Jubileusz stał się okazją do pokazania zanikającego rzemiosła introligatorskiego – zaprezentowano warsztat introligatorski, który w ciągu setek lat istnienia tylko nieznacznie się zmienił. Tytułem i mottem wystawy są słowa Semkowicza: „Głoś z dumą i chlubą, żeś introligatorem…”, zamieszczone w jego artykule pt. O tradycji zawodowej, opublikowanym w „Polskiej Gazecie Introligatorskiej”.

Wystawa w „Salach Pod Kopułą”
ul. Szewska 37, Wrocław (wejście od Zaułka Ossolińskich)

Wystawa czynna 21 listopada 2012 r. – 28 lutego 2013 r.
Poniedziałek – piątek, godz. 10.00–18.00
(nieczynna: 24 – 26 grudnia 2012 r., 1 stycznia 2013 r.)
Wstęp: bilet normalny – 5 zł, ulgowy – 2 zł
Osoby, które posiadają kartę biblioteczną Ossolineum, mają wstęp wolny na wystawę.

Od 1832 r. w Ossolineum działała drukarnia. Po uzyskaniu w 1878 r. wyłącznego prawa druku i sprzedaży podręczników szkolnych w Galicji, skoncentrowano się na opracowywaniu i dystrybucji druków dla szkół. Z tego powodu uruchomiono w lutym 1912 r. własną introligatornię przy ul. Kaleczej 5. Osobiste zaangażowanie się księcia Andrzeja Lubomirskiego w jej utworzenie pokazuje, jak ważną rolę odgrywała w produkcji książek. Wyposażono ją w nowoczesne maszyny i urządzenia; umieszczona była w ośmiu salach, w jej skład wchodziły także biuro i pracownie. W połowie lat trzydziestych XX w. zatrudniano czterdzieści cztery osoby, zaś na początku wojny – nawet sześćdziesiąt sześć. Początkowo kierownictwo powierzono Aleksandrowi Semkowiczowi – „artyście-introligatorowi”. Jego następcami na tym stanowisku byli: Kazimierz Legeżyński (od 1917 r.), Emil Maciulski (od 1919 r.), Leopold Gołębiewski (od 1929 r.), Zenon Wojcicki (od ok. 1930 r.), Karol Tybura (od 1938 r.).

Po wybuchu II wojny światowej Introligatornia przestała istnieć. W tym czasie do pracy w Ossolineum wrócił Semkowicz. Najważniejszym jego osiągnięciem stało się oprawienie autografu Pana Tadeusza, który jako depozyt rodziny Tarnowskich z Dzikowa znalazł się w ZNiO we wrześniu 1939 r.

Po wojnie przeniesione do Wrocławia Biblioteka i Wydawnictwo zostały rozdzielone. W kwietniu 1950 r. zatrudniono pierwszego w powojennych dziejach Biblioteki Ossolineum introligatora – Jana Dorosza, ucznia Semkowicza. W lutym 1951 r. powołano do życia Dział Magazynu, Konserwacji i Introligatorni. W kolejnych latach licząca od pięciu do dziesięciu pracowników Pracownia Konserwatorsko-Introligatorska koncentrowała się na oprawie książek i zabezpieczaniu zbiorów specjalnych z zasobów bibliotecznych. Jej kolejnymi kierownikami zostali: Roman Kokoszko (od 1951 r.), Leon Majchrzak (od 1962 r.), Czesław Kowalczyk (od 1978 r.), Małgorzata Grocholska (od 1997 r.), Mariusz Jaskulski (od 2000 r.), Krzysztof Palka (od 2009 r.). Szczególnie zasłużonym dla Ossolineum introligatorem jest Henryk Świderski, który przepracował w Zakładzie pięćdziesiąt lat, począwszy od 1955 r.
Dynamiczny rozwój rozpoczął się pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX w.: zatrudniano kolejnych konserwatorów i mistrzów introligatorskich, sukcesywnie kupowano nowy sprzęt. Wskutek specjalizacji w 2009 r. Pracownię rozdzielono na Introligatorską oraz Konserwatorską – obie pod nadzorem Konserwatora Zbiorów ZNiO, Małgorzaty Grocholskiej.

W roku 2011 wykonano kopię Semkowiczowskiej oprawy poszytu i brulionu rękopisu Pana Tadeusza, spinając niejako klamrą sto lat istnienia Pracowni.

Zespół pracowników:
Konserwator Zbiorów, kierownik Pracowni Konserwatorskiej
mgr Małgorzata Grocholska

Pracownia Konserwatorska:
mgr Katarzyna Kroczak, konserwator papieru i skóry
mgr Urszula Wencka, konserwator papieru i skóry
Anna Kupczak, starszy mistrz introligatorski
Mariusz Jaskulski, renowator metalu

Pracownia Introligatorska:
mgr Krzysztof Palka, kierownik Pracowni
Jadwiga Błaszczyk, starszy mistrz introligatorski
Grzegorz Łukomski, starszy mistrz introligatorski
Mateusz Grocholski, introligator
Renata Kryńska, introligator
Lilia Kupczak, introligator
Agnieszka Mańkowska, introligator
Barbara Żurawska, introligator

Scenariusz wystawy, wybór i opracowanie obiektów:
Małgorzata Grocholska, Katarzyna Kroczak, Grzegorz Polak, Urszula Wencka
Aranżacja wystawy: Marek Stanielewicz

Folder do pobrania do pobrania w PDF
Plakat do pobrania do pobranie PDF

Galeria fotografii