Franciszek Siarczyński (1758-1829)
Pijar, proboszcz jarosławski, historyk, geograf, publicysta. W l. 1781-1785 w warszawskim Collegium Nobilium wykładał gramatykę, historię i geografię. Jest autorem m.in. 3-tomowej Geografii, czyli opisania naturalnego, historycznego i politycznego krajów i narodów (Warszawa 1790-1794). Zebrał materiały do Słownika historyczno-statystyczno-geograficznego Galicji, z którego tylko część opisowa wyszła drukiem w 1857 r. w „Rozmaitościach. Dodatku tygodniowym do Gazety Lwowskiej”, a część słownikowa pozostała w rękopisie.
Był pierwszym dyrektorem „Księgozbioru Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie” (1827-1829). Za jego dyrektury rozstrzygnęła się sprawa nazwy Zakładu jako „Narodowego”. Największą jego zasługą, zgodnie z wolą fundatora, było uzyskanie zezwolenia na wydawanie czasopisma zakładowego pt. „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich”. W ciągu dwóch lat wydał 7 zeszytów, ósmy (za rok 1829) wyszedł z druku po jego śmierci.
Konstanty Słotwiński (1793-1846)
Ziemianin, prawnik, urzędnik, porucznik artylerii Księstwa Warszawskiego. Był następcą Franciszka Siarczyńskiego na stanowisku dyrektora Ossolineum (1831-1834). 6 IX 1832 r. uruchomił czytelnię Zakładu. Najważniejszą jednak zasługą Słotwińskiego było uruchomienie już w październiku 1832 r. ossolińskiej drukarni. Z jego inicjatywy zaczęto wydawać tajne druki konspiracyjne – nielegalne pisma, broszury, ulotki i odezwy patriotyczne oraz pieśni. 17 IV 1834 r. za ich druk i propagandę rewolucyjną opieczętowano drukarnię i zamknięto czytelnię. K. Słotwiński skazany został w 1837 r. na dwanaście lat ciężkiego więzienia (karę do ośmiu lat zmniejszył sąd apelacyjny) i wywieziony do twierdzy Kufstein w Austrii, gdzie ostatecznie spędził sześć lat, ponieważ doceniono nienaganność jego postępowania. Specjalnym rozporządzeniem skonfiskowano wszystkie wcześniej wydane druki.
Adam Kłodziński (1795-1858)
Bibliotekarz, nauczyciel. Studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Od 1839 r. do 1849 r. był dyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Funkcję pełnił w bardzo trudnych dla Ossolineum czasach, ponieważ w 1834 r. władze austriackie zamknęły drukarnię i litografię oraz czytelnię za druk nielegalnych wydawnictw patriotycznych, tłoczonych z inicjatywy poprzedniego dyrektora, Konstantego Słotwińskiego. Adam Kłodziński skupił się na pracy organizacyjnej. Za jego kadencji przeprowadzono niezbędne prace budowlane. W 1846 r. ukończono alfabetyczny katalog kartkowy. Udało mu się wznowić wydawanie czasopisma zakładowego – w 1841 r. ukazał się czwarty zeszyt rocznika siódmego za 1834 r. 9 X 1847 r. otrzymał Kłodziński zezwolenie na ponowne otwarcie drukarni i litografii, a 1 kwietnia 1848 r. na uruchomienie czytelni.
August Bielowski (1806-1876)
Poeta, historyk, edytor. Od 1845 r. był pracownikiem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W 1850 r. został jego dyrektorem. W l. 1854-1861 zajmował się skomplikowaną tekstowo i typograficznie reedycją Słownika języka polskiego Lindego a od 1862 r. do 1869 r. redagował czasopismo „Biblioteka Ossolińskich”. Zainicjował publikację sześciotomowego wydawnictwa, zbioru źródeł do dziejów Polski, Monumenta Poloniae Historica. W 1864 r. własnym nakładem wydał pierwszy tom Monumentów. W 1874 r. wszczął wydawanie serii Biblioteka Ossolińskich.
Wojciech Kętrzyński (1838-1918)
Bibliotekarz, historyk, poeta. Studiował na Uniwersytecie w Królewcu, gdzie w 1866 r. uzyskał doktorat. W 1873 r. związał się na stałe z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich. Funkcję dyrektora Ossolineum objął w 1876 r. i sprawował ją do śmierci. Jego dziełem jest trzytomowy Katalog rękopisów biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (1881-1890). Napisał pierwszą monografię instytucji Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1894.
Ludwik Bernacki (1882-1939)
Bibliograf, edytor, historyk literatury i teatru. W 1906 r. związał się zawodowo z Ossolineum. W 1918 r. został dyrektorem Zakładu i pełnił tę funkcję do śmierci. Zmarł na atak serca 19 września 1939 r. i został pochowany prowizorycznie w ogrodzie Ossolineum, ponieważ nie można było zorganizować pogrzebu w mieście ostrzeliwanym ostro przez artylerię. Był niezwykle aktywny naukowo. W 1904 r. uzyskał tytuł doktora nauk filozoficznych na Uniwersytecie Lwowskim, a w 1919 r. habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie studium o pierwszej polskiej książce, opublikowanego w 1918 r. r. Redagował „Pamiętnik Literacki” (w l. 1908-1912, 1933-1937), „Książkę” (1914), „Exlibris” (1918-1920), „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” (1927-1928). Jest autorem ważnego dwutomowego zbioru źródeł do dziejów teatru polskiego Oświecenia Teatr, dramat i muzyka za Stanisława Augusta, 1925. Został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.
Mieczysław Gębarowicz (1893-1984)
Mieczysław Gębarowicz (1893-1984), bibliotekarz, historyk sztuki, kustosz muzealny. Studiował na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie również doktoryzował się i habilitował. W Ossolineum pracował od 1922 r. pełniąc kolejno funkcje: bibliotekarza (1922-1923), potem kierownika (1924), następnie kustosza Muzeum im. Lubomirskich (1925-1939).
19 IX 1939 r. zmarł dyrektor Ossolineum, Ludwik Bernacki. M. Gębarowicz wraz z K. Tyszkowskim i W. T. Wisłockim oraz kierownikiem Wydawnictwa A. Lewakiem wszedł w skład samorzutnie powołanego komitetu zarządzającego Zakładem. Z początkiem 1940 r. władze radzieckie utworzyły z Ossolineum Lwowską Filię Biblioteki AN USRR, a M. Gębarowicz został kierownikiem Oddziału Sztuki tej Biblioteki. Po wejściu Niemców do Lwowa, mianowano go komisarycznym zarządcą, a następnie kierownikiem II Oddziału Państwowej Biblioteki Lwów, obejmującego bibliotekę Ossolineum i Baworowskich (1941-1944).
W połowie września 1941 r. kurator Andrzej Lubomirski w tajemnicy przed władzami niemieckimi powierzył M. Gębarowiczowi ogólne kierownictwo całego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Tym sposobem M. Gębarowicz skupił w swoim ręku legalną władzę statutową, nadaną mu przez kuratora A. Lubomirskiego i funkcję kierownika placówki z mandatu władz okupacyjnych.
W początkach 1944 r. władze niemieckie zarządziły przeprowadzenie ewakuacji lwowskich zbiorów bibliotecznych, co umożliwiło prof. M. Gębarowiczowi wybranie do transportu ewakuacyjnego najcenniejszych zbiorów ossolińskich, wywiezionych przez Niemców i zmagazynowanych w miejscowości Adelin (Zagrodno) na Dolnym Śląsku.
W lipcu 1944 r., po zajęciu Lwowa przez Rosjan i ponownym włączeniu Ossolineum i biblioteki Baworowskich w strukturę AN USRR, M. Gębarowicz został kierownikiem Polskiego Sektora Lwowskiej Biblioteki AN USRR, a następnie sprawował funkcję kierownika Oddziału Sztuki tej Biblioteki. W lutym 1950 r. zwolniono go z pracy w Bibliotece. W 1951 r. pracował w Oddziale Nauki o Sztuce Instytutu Nauk Społecznych AN USRR, a później w l. 1955-1963, tzn. do przejścia na emeryturę, w Muzeum Etnografii i Przemysłu Artystycznego AN USRR.
W lipcu 1946 r. we Wrocławiu reaktywowano Zakład Narodowy im. Ossolińskich, co ostatecznie zwolniło M. Gębarowicza ze sprawowania funkcji kierowania ZNiO, powierzonej mu przez kuratora Andrzeja Lubomirskiego.
Mieczysław Gębarowicz nie zdecydował się na opuszczenie Lwowa. Pozostał w nim dobrowolnie do końca życia, gromadząc dokumentację do dziejów polskich zabytków sztuki i kultury na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej.
Antoni Knot (1904-1982)
Historyk, polonista, bibliofil, bibliotekoznawca, bibliotekarz, archiwista, edytor, redaktor i nauczyciel. Studiował i doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim. Był profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektorem jego Biblioteki Uniwersyteckiej (1 IX 1946 – 30 IX 1963) oraz organizatorem Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum we Wrocławiu. 10 listopada 1946 r. został jego sekretarzem generalnym. W okresie od 1 IV 1947 r. do 30 VI 1949 r. pełnił funkcję dyrektora naczelnego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Od 1953 r. wchodził w skład Rady Naukowej Biblioteki Ossolineum, a od 1966 r. do 1978 r. był jej przewodniczącym. Jako dyrektor, a później przewodniczący Rady Naukowej Biblioteki Ossolineum, kładł nacisk na rozwój instytucji jako placówki naukowo-badawczej. Z jego inicjatywy opracowano i wydano dwa pierwsze tomy Inwentarza rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu (1948, 1949) oraz wznowiono edycję „Rocznika Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, którego tom trzeci ukazał się w 1948 roku. W 1967 r., w czasie obchodów jubileuszu 150-lecia działalności Ossolineum, określił postulaty badawcze w zakresie historiografii Zakładu, edytorstwa i dokumentacji zbiorów.
Eugeniusz Szlapak (1886-1958)
Bibliotekarz, pedagog. Od marca 1947 r. był pracownikiem Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, gdzie później pełnił funkcję kierownika Działu Czasopism. 15 V 1949 r. objął funkcję naczelnego dyrektora Biblioteki i Wydawnictwa ZNiO. 1 VII 1953 r. nastąpił podział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich na dwie odrębne instytucje: Bibliotekę i Wydawnictwo, które włączono w strukturę Polskiej Akademii Nauk. E. Szlapak został wówczas mianowany dyrektorem Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich PAN.
Franciszek Pajączkowski (1905-1970)
Bibliotekarz, bibliotekoznawca, historyk teatru. Studiował i doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim. Od 1927 r., aż do śmierci związany był z Ossolineum. Zaczynał jako stypendysta, w 1929 r. był już kierownikiem czytelni naukowej. W czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej pracował w lwowskim Ossolineum. W maju 1945 r. na polecenie dyrekcji Biblioteki Akademii Nauk USRR przystąpił do wyłączania druków polskich, które miały być przekazane Polsce. Sam w czerwcu 1946 r. przeniósł się do Wrocławia. S. Kulczyński, tymczasowy opiekun zbiorów ossolińskich we Wrocławiu, delegował F. Pajączkowskiego do Przemyśla w celu przejęcia w jego imieniu ossolinianów, zaś po ich przybyciu do Wrocławia powierzył mu sprawowanie nad nimi opieki. 1 X 1946 r. F. Pajączkowski został kierownikiem odbudowywanej Biblioteki ZNiO. Całą uwagę skupił na opracowaniu księgozbioru, który oddano do użytku pierwszym czytelnikom już 1 IX 1947 r. W latach przynależności Biblioteki do Polskiej Akademii Nauk Pajączkowski pełni w niej funkcję wicedyrektora (1953-1960) i dyrektora (1960-1970). Za jego dyrektury zbiory ossolińskie w stosunku do 1947 r. wzrosły prawie czterokrotnie, osiągając w 1969 r. liczbę 785 467 jednostek.
Bernard Janusz Albin (ur. 1936)
Historyk, działacz polityczny. Studiował i habilitował się na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim. Do 1968 r. etatowo związany był z Komitetem Powiatowym PZPR w Sycowie, a później z Komitetem Wojewódzkim PZPR we Wrocławiu. W l. 1968-1990 pełnił kolejno funkcje: wicedyrektora (1968-1970) i dyrektora Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich PAN (1971-1990). Od 1 lutego 1990 r. zawodowo związany był z Uniwersytetem Wrocławskim, gdzie w l.1999-2005 pełnił funkcję dziekana Wydziału Nauk Społecznych. Jest autorem m.in. monografii Zakład Narodowy im. Ossolińskich w latach 1946-1953 (Wrocław 1990).
Adolf Juzwenko (ur. 1939)
Historyk, działacz opozycji demokratycznej. Studiował i doktoryzował się na Uniwersytecie Wrocławskim. W l. 1961-1990 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym Instytutu Historycznego tegoż Uniwersytetu i zajmował się dziejami polskiego ruchu niepodległościowego i stosunków polsko-rosyjskich w XIX i XX w. oraz historią Rosji.
Od 1990 r. do 1995 r. był dyrektorem Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich PAN. Odegrał kluczową rolę w staraniach o przyjęcie przez Sejm RP 5 I 1995 r. ustawy nadającej Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich status fundacji prawa publicznego. Po restytucji fundacji Rada Kuratorów Ossolineum powierzyła mu pełnienie funkcji dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (1995-2022). Od 1994 r. jest członkiem Polsko-Ukraińskiej Komisji ds. Wspólnego Dziedzictwa Kulturalnego.
Za jego dyrektury udało się nawiązać udaną współpracę z instytucjami lwowskimi, w których pozostały dawne zbiory ossolińskie, szczególnie z Lwowską Narodową Naukową Biblioteką im. W. Stefanyka.
Łukasz Kamiński (ur. 1973)
Historyk. Studiował i doktoryzował się na Uniwersytecie Wrocławskim, pracownik Instytutu Historycznego UWr. Zajmuje się najnowszą historią Polski, szczególnie problematyką opozycji i oporu społecznego wobec reżimu komunistycznego w latach 1944–1989. W latach 2009–2011 dyrektor Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, a w latach 2011-2016 prezes Instytutu Pamięci Narodowej.
Od 2022 dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.