1991 r.

W 1991 r. przypadła 165 rocznica śmierci J. Maksymiliana Ossolińskiego.

W roku tym zorganizowano następujące wystawy:

Konstytucje polskie 1791-1991 – wystawa czynna była w Auli Biblioteki od 29 IV do 25 VI. Z okazji dwusetnej rocznicy uchwalenia najstarszej europejskiej konstytucji, Ossolineum przygotowało do druku faksymilową edycję rękopiśmiennego oryginału Konstytucji z zachowaniem formatu i barwy atramentu.

Insygnia II Rzeczpospolitej wraz z fotoreportażem Juliusza L. Englerta ilustrującym ich przekazanie na Zamku Królewskim w Warszawie w dniu 22.12.1990 r.  – wystawie towarzyszyła ekspozycja prac zebranych Juliusza L. Englerta. Uroczystego otwarcia dokonał Wojewoda Wrocławski Mirosław Jasiński w Auli Biblioteki ZNiO w dniu 30 IX.

 Zbrodnie sowieckie na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej, czerwiec-lipiec 1941 – wystawa ze zbiorów Archiwum Wschodniego zorganizowana w Klubie Biblioteki ZNiO w dniach 1 – 29 XI przez Dział Dokumentów Życia Społecznego. W 1992 roku była prezentowana w Gdańsku, Warszawie, Gliwicach i Nysie.

Mozart – Impresje – wystawa prezentowana była w Klubie Biblioteki ZNiO w dniach 2-12 XII.

40-lecie PWN – wystawa czynna była w dniach od 9 XII 1991 – 6 I 1992 r.

 

Zbiory

W listopadzie Biblioteka otrzymała w darze archiwum literackie Stanisława Vincenza, przekazane przez syna pisarza, prof. Andrzeja Vincenza. 28 listopada została zarejestrowana Fundacja Pro Vincenz ustanowiona przez Uniwersytet Wrocławski i Bibliotekę Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Podstawowym celem Fundacji była opieka nad spuścizną pisarską Stanisława Vincenza i stworzenie materialnych oraz organizacyjnych podstaw dla badań nad jego życiem i twórczością.

Goście

Dnia 22 maja gościem Biblioteki był prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski z małżonką Karoliną

Komputeryzacja

Zakupiono sprzęt komputerowy dla Działów: Informacji Naukowej, Gromadzenia i Finansowo-Księgowego.

Sprawy lokalowe

Zagospodarowano pomieszczenia byłego schronu OC przy ul. Podwale z przeznaczeniem na magazyn składowy książek.

Sprawy kadrowe

Dział Czasopism  – funkcję kierownika objęła Barbara Szymańska

 

1992 r.

JUBILEUSZ 175-LECIA OSSOLINEUM   1817-1992

W dniach od 4 do 5 czerwca 1992 r. odbywały się we Wrocławiu uroczystości 175-tej rocznicy założenia Fundacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.      Na obchody złożyły się:

1. otwarcie wystawy „175 lat Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (1817-1992)  zorganizowanej przez Bibliotekę i Wydawnictwo Ossolineum. Ekspozycja była prezentowana w salach wrocławskiego Ratusza do 28 czerwca 1992 r. W kompozycji wystawy wyodrębniono 3 części:

• Dzieje Zakładu w l. 1817-1992,
• Skarbnica Biblioteki,
• Dorobek Wydawnictwa w okresie wrocławskim.

Otwarcia wystawy dokonali dyrektorzy obu placówek – Biblioteki ZNiO dr Adolf Juzwenko i Wydawnictwa ZNiO Barbara Kocowska. Uroczystość uświetnił występ chóru „Consonanza – Madrigalisti di Wrocław” pod dyrekcją Mieczysława Matuszczaka.

2. dekoracja medalami ossolińskimi oraz Złotą Odznaką Ossolińską pracowników Zakładu i osób zasłużonych dla Biblioteki.  Z projektem uczczenia medalem jubileuszowym 175-lecia ZNiO wystąpiło Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum.  Zaprojektował go i wykonał we własnej odlewni Jacek Dworski, profesor wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Autor zrealizował  projekt bezpłatnie, a odlewu w 100 egzemplarzach dokonał z metalu ofiarowanego przez Zdzisława Śliwińskiego, dyrektora wrocławskiego HUTMENU, wiceprezesa TPO.

Medal ma kształt plakiety, jest cyzelowany i patynowany o wymiarach 85×74 mm. Awers przedstawia gmach Ossolineum we Lwowie i obecną siedzibę we Wrocławiu, przedzielone linią pęknięcia, która symbolizuje przeniesienia do Wrocławia tylko części zbiorów. Rewers pokazuje jedną z wewnętrznych ścian budynku Biblioteki, zarośniętą winobluszczem, z wkomponowanym w środku sygnetem wydawniczym Ossolineum.

3. sesja naukowa poświęcona Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich, która odbyła się 5 czerwca w Auli Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego się. W czasie sesji, której obradom przewodniczył prof. dr hab. Janusz Degler, referaty wygłosili:

 

W ramach obchodów 175.lecia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Biblioteka wspólnie z Wydawnictwem przygotowała następujące wydawnictwa jubileuszowe:

Ossoliński Józef Maksymilian, Obrona autorstwa, wstęp i przygot. do dr. Krystyna Korzon i Dobrosława Platt, Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992

Korzon Krystyna, Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu, Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992

Trzynadlowski Jan, Edycje pomnikowe Wydawnictwa Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, Wyd. 2 uzup. Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1992

Portrety ossolińskie : antologia wspomnień, wybrał, oprac. i biogramami opatrzył Eugeniusz Adamczak, Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992

Zespół redakcyjny „Ze Skarbca Kultury” wystąpił o zmianę tytułu ossolińskiego periodyku. Uznał, że przyjęcie zmodyfikowanego tytułu, sformułowanego na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XIX w.: „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, będzie krokiem na drodze powrotu do ossolińskich korzeni. W roku 1992 ukazał się pierwszy, jubileuszowy zeszyt „Czasopisma…”, którego redaktorem był prof. dr hab. Józef A. Kosiński.

Najważniejszym wydarzeniem czerwcowego jubileuszu było wyrażenie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Wałęsę zgody na objęcia patronatem restytuowanej Fundacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

 

W 1992 r. zorganizowano dodatkowo następujące wystawy:

Dary fundacji Volkswagena dla Ossolineum – wystawa otwarta w lutym w klubie Biblioteki.

175 lat Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1817-1992 – Biblioteka Narodowa w Wiedniu, wrzesień – październik. Wystawa, prezentująca na planszach z barwnymi fotografiami dzieje i wybrane kolekcje Zakładu, stanowiła obok sesji naukowej poświęconej J. M. Ossolińskiemu, jeden z punktów programu „Dni kultury polskiej” w Wiedniu. W październiku i listopadzie była prezentowana w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Lesznie.

Książki zakazane i niedostępne w Polsce w l. 1945-1989 – Klub Biblioteki,  19-30 września. Wystawa zorganizowana w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

Plakat propagandowy w okresie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. – wystawa w Auli Biblioteki, 25 XI – 18 XII. Ekspozycja plakatów ze zbiorów Instytutu im. J. Piłsudskiego w Nowym Yorku. Wystawę wzbogaciły gabloty z eksponatami rękopiśmiennymi i falerystycznymi.

Ballada o romantyzmie – wystawa w klubie Biblioteki, 2-28 XII. Ekspozycja towarzyszyła ogólnopolskiej sesji naukowej poświęconej życiu i twórczości A. Mickiewicza, zorganizowanej przez Uniwersytet Wrocławski z okazji 170. rocznicy wydania Ballad i romansów.   21 grudnia wystawę zwiedził m.in. Václav Havel, który przebywał we Wrocławiu w związku z przyznaniem mu przez Uniwersytet tytułu doktora honoris causa.

Honoré Daumier, 1833-1860. Litografie ze zbiorów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu – wystawa prezentująca 147 litografii artysty ze zbiorów ossolińskiego Gabinetu Grafiki pokazywana była w Muzeum Sztuki w Łodzi w Galerii „Księży Młyn” w okresie grudzień 1992-styczeń 1993.

 

W roku 1992 kontynuowane były starania o:

• restytucję Fundacji a także Muzeum Lubomirskich przy ZNiO
• scalenie ossolińskiej kolekcji we Wrocławiu,
• zapewnienie Bibliotece właściwych warunków lokalowych i finansowych.

 

Zbiory

31 stycznia odbyło się uroczyste odnowienie depozytu rękopisu „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.

W 1992 r. urządzono i uporządkowano magazyn rezerwy przy ul. Podwale. Znalazło się tam około 15 tyś. dubletów druków zwartych oraz czasopisma, na które nie było popytu czytelniczego.

Sprawy organizacyjne i kadrowe

27 marca na prośbę zainteresowanych działów Rada Naukowa wystąpiła o zmianę nazw: Działu Ikonograficznego na Gabinet Grafiki, Działu Numizmatyczno-Sfragistycznego na Gabinet Numizmatyczno-Sfragistyczny, Działu Kartograficznego na Gabinet Kartograficzny.

Dział Czasopism – od 7 VII funkcję kierownika objął Ryszard Nowakowski

Dział Informacji Naukowej  – od 1 X funkcję kierownika objęła Małgorzata Orzeł

Dział Administracyjno-Gospodarczy – funkcję kierownika objęła Janina Schodnicka

14 stycznia 1992 zmarła długoletnia pracownica Biblioteki ZNiO Krystyna Antonina Stefanicka. (ur. 17 I 1925 Dąbrowa Górnicza,   zm. 14 I 1992 Wrocław).Krystyna Stefanicka rozpoczęła pracę w Bibliotece ZNiO 1 lutego 1951 roku na stanowisku asystenta bibliotecznego ryczałtowego w Dziale Opracowania, gdzie zajmowała się katalogowaniem druków XIX i XX w. oraz inwentaryzowaniem zbiorów. Od stycznia 1953 do końca 1966 pracowała w Dziale Rękopisów, zajmując się ich opracowaniem oraz rozpisywaniem miscellaneów literackich. Z inicjatywy Krystyny Stefanickiej rozpoczęto akcję mikrofilmowania zasobów rękopiśmiennych Biblioteki. Od 1 I 1967 do 30 IX 1986 kierowała Działem Udostępniania. Wprowadziła wówczas szereg zmian i usprawnień dotyczących wolnego dostępu do księgozbioru podręcznego, jego modernizacji i systematycznego powiększania. Po przejściu na emeryturę, do 31 X 1988, pracowała w zmniejszonym wymiarze godzin w Oddz. Numizmatyczno-Sfragistycznym i Oddz. Rękopisów (oprac. rękopisów akcesyjnych) Biblioteki ZNiO.Ważnym elementem pracy K. Stefanickiej była działalność wystawiennicza, którą traktowała jako integralną część systemu udostępniania zbiorów.

W tym samym miesiącu odeszła także Irena Baranowska (ur. 20 VII 1923 w Pyzdrach w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, zm. 28 I 1992 r. Wrocław) związana z Biblioteką wieloletnim stażem (została przyjęta do pracy w charakterze woźnej, w późniejszym okresie pracowała jako starszy portier).

 

1993 r.

Rok 1993 był kolejnym rokiem starań o przywrócenie Bibliotece ZNiO statusu Fundacji. Projekt ustawy w tej sprawie przewidywał połączenie Biblioteki Ossolineum i Wydawnictwa Ossolineum oraz wyłączenie tych instytucji ze struktur Polskiej Akademii Nauk. Wniosek w tej sprawie przedstawił na posiedzeniu Senatu 23 kwietnia prof. Franciszek Połomski, senator Unii Demokratycznej. Komisja Senatu RP rozpoczęła prace nad przygotowaniem projektu ustawy o Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich.

W 1993 r. zorganizowano i pokazywano następujące wystawy:

Adenauer, Niemiec i Europejczyk – ekspozycję poświęconą kanclerzowi RFN-u, prezentowaną w Auli Biblioteki od 15 lutego,  przygotowała Fundacja Konrada Adenauera. Wcześniej pokazywano ją w kilku miastach Polski, m.in. w Warszawie i w Szczecinie. Na wystawę złożyły się fotogramy opatrzone tekstem, przedstawiające zarówno fakty z życia Adenauera, jak i jego działalności politycznej. Podkreślono rolę kanclerza jako twórcy nowych Niemiec i polityka o europejskim wymiarze. Ekspozycję uzupełniono portretami Adenauera, malowanymi m.in. przez Salvadora Dalego i Oskara Kokoschkę. Na uroczystość otwarcia przybyli m.in. konsul generalny Niemiec we Wrocławiu, dyrektor warszawskiego oddziału Fundacji Adenauera, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego oraz władze miasta. Wystawa była czynna do 15 III.

Na zlecenie Fundacji Konrada Adenauera przygotowano ukraińską wersję eksponowanej w Ossolineum wystawy.

 Album Kresowy – wystawę otwarto 31 III w Auli Biblioteki ZNiO. Materiały ekspozycyjne stanowiły: kolorowe zdjęcia autorstwa doc. dr hab. Wojciecha Kowalskiego, Pełnomocnika Rządu ds. Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą, przedstawiające stan zachowania polskich zabytków na kresach wschodnich, czarno-białe fotografie rezydencji kresowych (własność kustosza Romana Aftanazego) oraz książki ze zbiorów Biblioteki ZNiO (m.in. przewodniki, prace historyczne i socjologiczne dotyczące kresów). Całość uzupełniono obrazami wypożyczonymi z Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Wystawa była czynna do 30 IV.

Książka niderlandzka w przekładzie polskim  – wystawa czynna była w dniach 12- 28 V w Auli Biblioteki. Przedstawiała dorobek polskich tłumaczy literatury niderlandzkiej w XIX i XX wieku. Prezentowane eksponaty w większości pochodziły ze zbiorów Biblioteki. Wystawę zrealizowano na zlecenie Katedry Niderlandystyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Towarzyszyła odbywającej się tam sesji naukowej.

Imitacje natury – wystawa czynna była  w dniach 21-30 VI w Auli Biblioteki. Złożyły się na nią kolekcja pocztówek i karnetów kwiatowych z przełomu XIX i XX wieku (własność prof. J.A. Kosińskiego) oraz kompozycje sztucznych roślin.

Aleksander Fredro w dwusetną rocznicę urodzin  – wystawa czynna od 11 X do 6 XI w Auli Biblioteki. Ekspozycja prezentowała rękopisy sztuk, dokumenty rodzinne, pierwodruki komedii Aleksandra Fredry. Osobne miejsce poświęcono recepcji teatralnej dramatów Fredry  – przedstawiono kolekcję afiszy, programów i fotosów teatralnych. Całość wzbogacona została obrazami wypożyczonymi z Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz akwarelami Juliusza Kossaka wypożyczonymi z Muzeum Narodowego w Warszawie, przedstawiającymi dzieje rodu Fredrów (obrazy te wisiały w salonie Fredrów w Beńkowej Wiszni.

Działalność Rady Naukowej w 1993 r. :

Dnia 26 lutego odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Naukowej nowej kadencji, 1993-1995. Skład Rady: prof. dr hab. Janusz Degler, prof. dr hab. Zofia Gaca-Dąbrowska, prof. dr hab. Adam Galos, prof. dr hab. Mieczysław Klimowicz, prof. dr hab. Jerzy Kłoczowski, prof. dr hab. Jan Kolasa, prof. dr hab. Józef Adam Kosiński, Mieczysław Ledóchowski, dr Andrzej Ładomirski, prof. dr hab. Jan Miodek, Janusz Morkowski, prof. dr hab. Włodzimierz Suleja, prof. dr hab. Andrzej Vincenz, prof. dr hab. Jacek Woźniakowski, prof.dr hab. Mieczysław Zlat, mgr Mieczysław Gałyga, dr Maciej Matwijów, mgr Ryszard Nowakowski, mgr Małgorzata Orzeł, mgr Mieczysław Radojewski, mgr Krystyna Słowińska, mgr Gabriela Sukiennik, dr Wiesław Tyszkowski, dr Roman Wytyczak.

W skład Rady Naukowej z urzędu weszli także: dr A. Juzwenko – dyrektor Biblioteki ZNiO, dr Dobrosława Platt – wicedyrektor Biblioteki ZNiO

18 czerwca odbyło się drugie posiedzenie Rady Naukowej. Obrady poświęcone były m.in.:  aktualnemu stanowi prac nad restytucją Fundacji ZNiO, omówieniu sprawozdania Biblioteki za rok 1992, informacji o wydawnictwach Biblioteki ZNiO w roku 1993 oraz organizacji sesji naukowej poświęconej profesorowi M. Gębarowiczowi.

 

Pozostałe wydarzenia

15 grudnia Prezydent RP Lech Wałęsa przyjął w Belwederze prezesa TPO prof. J. A. Kosińskiego, sekretarza TPO dr Dobrosławę Platt i dyrektora Biblioteki dr A. Juzwenkę. Prezydentowi Wałęsie wręczony został medal 175-lecia Ossolineum.

4 marca podpisano list intencyjny o współpracy Biblioteki Ossolineum z Lwowską Biblioteką im. Stefanyka. List podpisali wicedyrektorzy obu bibliotek: Dobrosława Platt i Taras Pasławski.

W 1993 roku kustosz Roman Aftanazy otrzymał dwie nagrody za wielotomowe Dzieje rezydencji na dawnych kresach wschodnich: Nagrodę Przewodniczącego Rady Miasta Wrocławia oraz nagrodę im. Jerzego Łojka.

16-18 września w Stacji Naukowej PAN w Wiedniu dyrektor A. Juzwenko i kustosz Lech Czyżewski uczestniczyli w uroczystości przekazania przez rodzinę Battagliów biblioteki Ottona Battaglii wiedeńskiej stacji PAN.  Inwentaryzację księgozbioru rodziny Forst de Battagliów przeprowadził Dział Opracowania ZNiO. Całość materiałów, czyli 2978 tytułów druków zwartych (ok. 3000 vol.) i 126 tytułów czasopism i innych wydawnictw ciągłych (ok. 1500 vol.) została spisana, a spis wydrukowano w 4 egzemplarzach.

Zbiory

12 lutego w Galerii BWA Barbara Wachowicz na ręce Dobrosławy Platt przekazała swoją książkę dedykowaną Bibliotece ZNiO.

Wachowicz Barbara: W ojczyźnie serce me zostało: szlakiem Mickiewicza, Słowackiego, Chopina, Sienkiewicza, Orzeszkowej, Reymonta, Żeromskiego, Wańkowicza, Warszawa 1991 – egzemplarz z dedykacją autorki

18 marca dyrektor Naczelnej Dyrekcji Akt Dawnych prof. Jerzy Skowronek podczas rozmowy z dyr. A. Juzwenką poinformował o znalezieniu w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie 11 kart „Króla Ducha” Juliusza Słowackiego ze znakami własnościowymi Biblioteki ZNiO. 15 kwietnia w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie zaprezentowano  odnalezione karty rękopisu. 17 czerwca w klubie Biblioteki ZNiO miało miejsce uroczyste przekazanie przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych prof. Jerzego Skowronka i dyrektora AGAD-u dr Władysława Stępniaka fragmentów rękopisów J. Słowackiego: Król Duch k.85-95, Horsztyński k.5 oraz Notatnik Janiny Czajówny, należących do Ossolineum.

5 sierpnia  Maria Suchodolska  – żona profesora Bogdana Suchodolskiego (1903 -1992), przekazała Bibliotece Ossolineum archiwum męża, liczące ponad 260 teczek zawierających prace i materiały naukowe, konspekty wykładów, korespondencję i dokumenty dotyczące działalności profesora w Narodowej Radzie Kultury.

Opublikowanie pierwszego tomu katalogu mikrofilmów Biblioteki stało się dużym ułatwieniem w korzystaniu ze zbiorów Działu Mikroform.

Sprawy lokalowe

3 września ss. Urszulanki zaproponowały Bibliotece Ossolineum sprzedaż skrzydła klasztornego, zajmowanego do lata przez Uniwersytet Wrocławski.

7 września  odbyła się rozmowa z prorektorem do spraw ogólnych Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Bojarskim na temat umowy Biblioteki i Uniwersytetu w sprawie przejęcia przez Bibliotekę budynku w kompleksie zabudowań po wojskach sowieckich, przekazanych przez Urząd Wojewódzki Uniwersytetowi. Budynek ten miał być przeznaczony na magazyn składowy Biblioteki Ossolineum. Zgodnie z ustaleniami jakie zapadły w rozmowach prowadzonych w czerwcu 1993 r. pomiędzy dyrektorem A. Juzwenką a dyrektorem Urzędu Rejonowego dr E. Malakiem, budynek został oddany Bibliotece za symboliczną opłatę dzierżawną.

Wykonano remont studzienki na dziedzińcu Biblioteki (uzupełnienie pokrycia dachu, wymiana części elementów nośnych, wymiana belek, desek pułapu, obudowy, impregnacja środkami oleistymi).

Przeprowadzono remont dachu budynku przy ul. Nankiera (wymieniono przegniłe deski, zdjęto ruchome elementy pokrycia, zabezpieczono przeciekające miejsca).

Sprawy kadrowe

Dział Gromadzenia Druków Zwartych XIX i XX w. – od 1 IX funkcję kierownika objęła mgr Irena Gybej, w miejsce Hannibala Kosińskiego

Dział Zbiorów Mikroformowych  – od 1 XI funkcję kierownika objęła mgr Anna Zemełka, w miejsce mgr Jerzego Piechowskiego

 

1994 r.

Sejm i Senat RP podjęły działania na rzecz ustanowienia fundacji prawa publicznego – Zakład Narodowy im. Ossolińskich. W styczniu 1994 r. sejm powołał specjalną podkomisję ds. ustawy o Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, która przygotowała projekt ustawy. Projekt pod koniec listopada przekazany został do Laski Marszałkowskiej, a 5 stycznia 1995 r. Sejm RP uchwalił Ustawę o Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Ustawa jest przełomowym wydarzeniem w niemal dwustuletnich dziejach powołanej przez J. M. Ossolińskiego Fundacji.

W 1994 r. dyrektor Biblioteki zwrócił się z apelem do Sejmiku Samorządowego we Wrocławiu oraz do wszystkich gmin i województw dolnośląskich o finansową pomoc Bibliotece. Apel spotkał się z przychylnym odzewem. Za uzyskane w ten sposób pieniądze zakupiono przylegający do zabudowań bibliotecznych fragment budynku klasztoru sióstr Urszulanek (pl. Biskupa Nankiera 16 c) oraz rozpoczęto prace remontowe Auli Biblioteki.

W 1994 r. zorganizowano następujące wystawy (ze względu na remont Auli wystawy ossolińskie odbywały się w pomieszczeniach innych instytucji):

Wystawa poświęcona życiu i twórczości naukowej Mieczysława Gębarowicza została otwarta w czasie sesji naukowej zorganizowanej przez Bibliotekę ZNiO oraz Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum w stulecie urodzin i dziesięciolecie śmierci prof. Mieczysława Gębarowicza (17 XII 1893-2 IX 1984). Ekspozycja była czynna od 14 do 28 I w klubie Biblioteki.(ikonografia – sesja naukowa – skany DŻSy)

Insurekcja Kościuszkowska – wystawa została zorganizowana przez Bibliotekę Ossolineum i Muzeum Narodowe we Wrocławiu z okazji 200. Rocznicy powstania. Czynna była w dniach 16 IX – 16 X w Muzeum Narodowym. Ekspozycja towarzyszyła III Konferencji Przedstawicieli Panoram Europejskich ( w Panoramie Racławickiej). Wystawie towarzyszył katalog:

Insurekcja Kościuszkowska : wystawa ze zbiorów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich i Muzeum Narodowego we Wrocławiu : [Wrocław, wrzesień – październik 1994, Wrocław : Muzeum Narodowe : Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, [1994] (Grafika 636.110, sygnatura lokalna XII-228 a) (ikonografia)

Afryka Południowa w piśmiennictwie polskim – wystawa zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Południowoafrykańskiej, Ambasada RPA i Zakład Narodowy im. Ossolińskich była pierwszą w naszym kraju próbą przeglądu publikacji na temat Południowej Afryki, napisanych przez Polaków i wydanych w Polsce od XVII wieku do czasów współczesnych. Czynna była w dniach 2 X – 4 XI w salach wrocławskiego Ratusza.

Oficyna Karola Flemminga w Głogowie (1833-1931)  – największy śląski zakład kartograficzny – wystawa zorganizowana przez Bibliotekę Ossolineum i Muzeum Historyczne we Wrocławiu, prezentowana w dniach 17 XI – 13 XII w salach wrocławskiego Ratusza. Wystawa towarzyszyła XV Ogólnopolskiej Konferencji Historyków Kartografii.

 

Działalność Rady Naukowej w 1994 r. :

W 1994 r. odbyły się dwa posiedzenia Rady (7 stycznia i 20 maja). Omawiano na nich kwestę restytucji fundacji, starań o scalenie zbiorów, prac remontowych prowadzonych w Bibliotece, zakupu budynku od sióstr Urszulanek oraz spraw wydawniczych.

 

Wizyty i spotkania

14 stycznia na uniwersytecie Wrocławskim odbyło się pożegnanie zmarłego prof. Stefana Inglota, Ossolińczyka, wieloletniego pracownika ZNiO we Lwowie. W imieniu Ossolińczyków profesora pożegnał dyrektor A. Juzwenko.

2 maja wizytę w Bibliotece złożył Jan Nowak-Jeziorański. Spotkał się z członkami Rady Naukowej, TPO i pracownikami Biblioteki Ossolineum. W czasie spotkania zadeklarował gotowość przekazania swego archiwum Bibliotece ZNiO.

19 maja Bibliotekę odwiedził Gustaw Herling-Grudziński. Zwiedził Dział Rękopisów.

28 września dyrektor A. Juzwenko rozmawiał z prof. Romanem Pawelskim – rzeźbiarzem na temat przygotowania przez niego marmurowego popiersia prof. M. Gębarowicza

W październiku Rada Fundacji na rzecz Nauki Polskiej przyznała nagrody („polskie Noble”) za wybitne dokonania. Laureatem w dziedzinie nauk humanistycznych został Roman Aftanazy, emerytowany kustosz Biblioteki ZNiO za swoje dzieło „Materiały do dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej”.

17 listopada w Czytelni Głównej Biblioteki Ossolineum odbyła się zorganizowana wspólnie z Instytutem PAN w Warszawie XV Ogólnopolska Konferencja Historyków Kartografii.

W Brzegu Dolnym został wybudowany nowy gmach Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Maksymiliana Ossolińskiego. W uroczystym otwarciu szkoły i inauguracji roku szkolnego wzięli udział m.in. dyrektor Biblioteki oraz Wydawnictwa Ossolineum. W tym samym dniu otwarto nową ulicę w Brzegu Dolnym. Ulicy nadano imię Józefa Maksymiliana Ossolińskiego. Ponad półkilometrowy odcinek nowej drogi prowadzi do nowo otwartego Liceum Ogólnokształcącego.

Zbiory

W 1994 roku przeprowadzono skontra w:

1. Gabinecie Numizmatycznym (skontrum zbioru sfragistycznego)
2. Dziale Zbiorów Mikroformowych
3. Gabinecie Grafiki – było to pierwsze skontrum zbirów od 1948 roku.

 Sprawy lokalowe

11 października w urzędzie notarialnym podpisana została umowa z s.s. Urszulankami finalizująca zakup przez Bibliotekę skrzydła klasztornego przylegającego do Działu Czasopism.

Przystosowano pomieszczenie przy ul. Zegadłowicza na tymczasowy magazyn zbiorów. Umieszczono w nim 21 tyt. czasopism.

Dokonano konserwacji kasztanowca oraz uzupełniono na dziedzińcu brakujące krzewy.

Sprawy kadrowe

Dział Zbiorów Mikroformowych – od 1 V do 31 X funkcję p.o. kierownika objęła mgr Zygfryda Polakiewicz a od 1 XI przejęła funkcję kierownika Działu, w miejsce mgr Anny Zemełki

8 października 1994 r. zmarła dr Kamila Schuster (ur. 17 XI 1913 w Sygniówce koło Lwowa).W Ossolineum została zatrudniona 15 października 1946 r. jako stypendystka, a po ukończeniu studiów w 1951 r. jako pracownik zwyczajny w pełnym wymiarze godzin. Początkowo do końca 1947 r. pracowała – podobnie jak wszyscy inni pracownicy – w jednym istniejącym wówczas Dziale Opracowania, biorąc udział w katalogowaniu przekazanych ze Lwowa książek. Najdłużej pracowała w Dziale Rękopisów, gdzie była zatrudniona aż do 30 czerwca 1987 r.

 

1995 r.

Rok 1995 zapisał się w historii Ossolineum jako rok uchwalenia przez parlament Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich.

5 stycznia 1995 r. w czasie czterdziestego posiedzenia Sejmu na 389 głosujących za ustawą o ZNiO głosowało 383 posłów, 3 było przeciw i 3 wstrzymało się od głosu.  Senat ustawę przyjął jednogłośnie.

16 lutego Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP, 9 marca 1995 r. opublikowana w Dzienniku Ustaw RP (Dz.U. nr 23, poz.121); trzy miesiące później  – 9 czerwca weszła w życie. Z mocy ustawy patronat nad Zakładem objął Prezydent RP.

12 czerwca podczas uroczystego spotkania zorganizowanego w Auli Leopoldina odbyła się uroczysta inauguracja działalności Zakładu Narodowego im. Ossolińskich jako fundacji prawa publicznego. W uroczystości udział wzięli m.in.: przedstawiciel prezydenta RP, Minister Edukacji Narodowej, Wojewoda Wrocławski, prezydent Wrocławia a także posłowie i senatorowie wrocławscy.

8 listopada opublikowano statut Fundacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich

 

W 1994 r. zorganizowano następujące wystawy:

Niemieccy antyfaszyści – wystawa zorganizowana we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Krzyżowej w 50. rocznicę stracenia Helmutha Jamesa von Moltke i jego towarzyszy z Kręgu Krzyżowej. Prezentowana była w marcu w Klubie Biblioteki.

Emblematy w zbiorach ossolińskich druków i rękopisów XVI-XVIII w. – wystawa prezentowana była w czerwiec  w Auli Biblioteki. Ekspozycji towarzyszył katalog:

Emblematy w ossolińskich zbiorach druków i rękopisów XVI-XVIII w. : katalog wystawy / oprac. Dobrosława Platt, Wrocław : Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 1995.(Stare Druki 659.981, sygnatura lokalna L-1/61) (ikonografia)

Dramaty Szekspira w grafice angielskiej. Teka J.Boydella. XVIII w. – wystawa towarzyszyła Festiwalowi Wratislavia Cantans, pokazywana była we wrześniu w Auli Biblioteki.

Wystawa rzeźby Jacka Dworskiego – wrzesień, dziedziniec Biblioteki

Pokucie – ziemia Vincenza – wystawa przygotowana w stulecie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Można ją było obejrzeć we wrzesień i w październiku w Auli Biblioteki.

Pejzaż lwowski. Wystawa malarstwa  A. Titowa – wystawa prezentowana w grudniu w Auli Biblioteki.

 

Działalność Rady Naukowej w 1995 r.

Rada Naukowa spotkała się dwa razy: w styczniu i w czerwcu. Posiedzenia Rady poświęcone były przede kwestiom związanym z przyjęciem przez sejm Ustawy o ZNiO – dyskutowano o projekcie statutu ZNiO, rozważano problemy z wychodzeniem ZNiO ze struktur PAN.

Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum

29 maja odbyło się Walne Zgromadzenie, na którym wybrano nowy Zarząd oraz przyjęto sprawozdanie za kadencję 1993-1995. Prezesem TPO ponownie został wybrany prof. Józef Kosiński. W dniu 21 czerwca odbyło się zebranie nowo wybranego Zarządu.

Rada Kuratorów

W 1995 roku po raz pierwszy zebrała się Rada Kuratorów, która  jest statutowym organem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Zebranie Rady odbyło się 1 grudnia. Do prezydium Rady weszli:

• prof. Janusz Degler – przewodniczący,
• prof. Zbigniew Olesiński – wiceprzewodniczący,
• prof. Jan Kolasa – sekretarz.

Do Rady, zgodnie ze statutem, zaproszono ostatniego kuratora ekonomicznego Ossolineum we Lwowie –  Mieczysława Ledóchowskiego. Rada do udziału w pracach zaprosiła również Jana Nowaka-Jeziorańskiego oraz dyrektora ZNiO – Adolfa Juzwenkę.

Kadencja Rady trwa 5 lat, udział w jej pracach jest honorowy. Kuratorzy spotykają się przynajmniej dwa razy w roku.

Tego samego dnia zostały odsłonięte nowe kamienne tablice z nazwą Zakładu.

 

Zbiory

Na początku 1995 r. rozesłano do rektorów uniwersytetów list z prośbą o wyrażenie zgody na przekazanie Bibliotece Ossolineum egzemplarza obowiązkowego. Pozytywną odpowiedź Biblioteka otrzymała z Uniwersytetów: Jagiellońskiego, Szczecińskiego, Wrocławskiego, Śląskiego, Łódzkiego i Poznańskiego. Nieregularnie swoje publikacje przesyłało wydawnictwo  Uniwersytetu Toruńskiego i Warszawskiego.

Do najcenniejszych darów 1995 roku zaliczyć należy spuściznę literacką Stanisława Wygodzkiego i Andrzeja Kijowskiego. Archiwa te przekazane zostały przez małżonki zmarłych pisarzy: panią Irenę Wygodzką z Izraela i panią Kazimierę Kijowską z Warszawy.

Przemysław Ćwikowski z Działu Opracowania odkrył plagiat dotyczący antologii „Warszawski dowcip w walce 1939-1944”, pod którą kandydat na prezydenta Leszek Bubel podpisał się jako autor wyboru i opracowania. Jest to w dużej części plagiat z antologii pod tym samym tytułem, opublikowanej w 1946 r. przez Wydawnictwo „Gebethner i Wolff”.

W dniach od 1 VII do 11 IX odbyło się skontrum Magazynu Głównego (poprzednie miało miejsce w 1984 r.)

 

Komputeryzacja

Biblioteka Ossolineum wraz z Biblioteką Uniwersytecką założyły konsorcjum, dzięki któremu wystąpiły wspólnie z wnioskiem dotyczącym dotowania komputeryzacji przez Fundację Mellona. Ustalono również, że ZNiO – podobnie jak BU – przyjmie program biblioteczny VTLS. Przygotowanie koncepcji komputeryzacji opracował  dr Aleksander Radwański.

 

Sprawy kadrowe i organizacyjne

Od 1 marca Dział Opracowania przejął funkcje Działu Klasyfikacji i Katalogu Rzeczowego, przyłączając do zespołu jedynego pozostałego pracownika tego działu, p. mgr Zdzisława Wierzbickiego.

Od 1 IV funkcję kierownika Gabinetu Grafiki objął mgr Stanisław Kozak, w miejsce mgr Mieczysława Radojewskiego (ikonografia)

2 marca 1995 r. zmarł Władysław Leśniak (ur. 12 VIII 1948 w Oleśnicy) starszy kustosz, długoletni zasłużony pracownik Biblioteki ZNiO, współtwórca katalogu rzeczowego Biblioteki, autor wielu prac naukowych i wystaw poświęconych życiu i twórczości Aleksandra Fredry.

18 maja 1995 r. zmarł Jan Trzynadlowski  (ur. 29 XII 1912 we Lwowie) emerytowany profesor zwyczajny na Uniwersytecie Wrocławskim, były dyrektor i redaktor naczelny Wydawnictwa Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, do ostatnich dni niestrudzony współpracownik i konsultant wydawniczych działań Ossolineum, wychowawca i twórca wrocławskiego ośrodka wydawniczego.(Nekrolog, Gazeta Wyborcza nr 117 22 05 95)

 

Sprawy lokalowe

Rozpoczęty we wrześniu 1994 r. remont Auli zakończył się w czerwcu 1995 r. Środki na remont pochodziły z darowizn.