Wśród książek pochodzących z początku XX wieku, a znajdujących się w ossolińskim zbiorze cymeliów znajduje się ciekawy druk bibliofilski pt. “Album królów polskich według pędzla Jana Matejki : czterdzieści barwnych portretów z dodaniem krótkiego opisu życia i działalności odnośnych monarchów, opartego na najnowszych źródłach”.

Autorem opracowania i przedmowy jest Jan Kwiatkowski, dzieło wydane zostało nakładem górnośląskiego wydawnictwa Karola Miarki w Mikołowie w 1913 r.

Egzemplarz ossoliński posiada oprawę z bordowego płótna przewiązaną sznurkiem, tytuł tłoczony jest na licu białymi literami, w towarzystwie korony królewskiej, godła Polski i widoku Krakowa. Autorem projektu karty tytułowej jest polski malarz i fotograf, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego, członek korespondent Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu – Jan Kanty Walery Eljasz Radzikowski.

Pomysł na wydanie albumu zrodził się w wydawnictwie jako wyjście naprzeciw zapotrzebowaniu na zbiorową, pełną edycję, skoncentrowaną wyłacznie na królach polskich wraz z ich życiorysami i jednocześnie odchodzącą od dotychczasowych publikacji, zawierających według wydawców, jedynie pobieżne zestawienia. W tym celu, posługując się twórczością malarską Jana Matejki, polecono wykonać kolorowe portrety królów według wzorów malarza, a następnie dokonano ich reprodukcji fotograficznej. W wersji ostatecznej otrzymano publikację bogato zdobioną wizerunkami władców Polski w owalach (40 kart kolorowych tablic), naklejonych na zielony karton z herbami Polski i Litwy w narożnikach. Do każdego z portretów dołączono dwustronicowy tekst z opisem panowania władcy, odstępstwo stanowi sześciostronicowy opis dotyczący króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Album w zamyśle wydawców – oprócz propagowania wiedzy historycznej – miał również pełnić rolę edukacyjną, o czym napisano tak:

“To też rodzice niechaj często biorą “Album” do ręki i pokazując latoroślom swoim zawarte w niem portrety, zapoznają dziatki z dziejami dawnej rzeczypospolitej, z życiem i walecznością jej królów, nie pomijając także wad, jakiemi byli obarczeni”.

Całość publikacji można obejrzeć w bibliotece cyfrowej POLONA.