Przed 270 laty, w 1752 roku – mimo że z datą 1750 na stronie tytułowej – ukazał się drukiem Atlas Silesiae (atlas Śląska). XVIII stulecie charakteryzował wyraźny wzrost liczby wydawnictw i pojawienie się wielu nowych kartografów, co nie zawsze znaczyło, że wybitnych. Niemniej mapy w atlasie wydanym w Norymberdze przez oficynę spadkobierców Homanna można bez oporów uznać za znakomite osiągnięcie w swojej dziedzinie. Publikacja zawierała 20 map obrazujących ówczesny Śląsk. Wśród nich zamieszczono mapy: całego regionu wykonane przez Tobiasa Meyera, Dolnego i Górnego Śląska sporządzone przez Johanna Matthiasa Haasa, diecezji wrocławskiej Johanna Ignaza Felbigera oraz 16 map księstw śląskich. Na szczególną uwagę zasługują właśnie opracowania kartograficzne księstw, sporządzone jeszcze na polecenie habsburskiego cesarza Karola VI przez Johanna Wolfganga Wielanda w latach 1722-1733, a następnie od 1736 r. uzupełniane i poprawiane przez Matthäusa Schubartha. Rezultatem było dzieło przewyższające zdecydowanie inne dokonania w tym zakresie, nie tylko wcześniejsze, ale i wiele późniejszych, aż do czasu wydania w XIX w. arkuszowych zdjęć topograficznych. Czynnik ten stanowił zresztą istotny motyw działania króla pruskiego Fryderyka Wielkiego, który po zajęciu Śląska przez Prusy długo utrudniał wejście w szerszy obieg map księstw, postrzegając je w kategoriach użyteczności wojskowej.
Wartość prac Wielanda i Schubartha przejawia się niemal we wszystkich aspektach. Przede wszystkim odbiorca otrzymał mapy o dużej skali, umożliwiającej uwzględnienie bogatej treści i precyzję rysunku, co zaowocowało szczegółowym naniesieniem nie tylko rzek, miejscowości różnych kategorii, dróg czy lasów, lecz również obiektów gospodarczych: kopalń, hut, młynów, winnic itp. W przedstawieniu ukształtowania terenu zaniechano posługiwania się powszechną dotąd perspektywiczną metodą tzw. kopczyków, przechodząc na metodę półperspektywiczną, a częściowo nawet na dominującą później kreskową (szrafową). Dobrze wypada też ocena dokładności map, polegająca m.in. na wiernym zachowaniu odległości i lokalizacji poszczególnych elementów treści. Koniecznie trzeba także pamiętać o wysokich walorach estetycznych map. Wyrażają się zwłaszcza w kunsztownie wykonanych kartuszach tytułowych, obfitujących w towarzyszące im przedstawienia symboliczno-alegoryczne, ale również w realistyczne postacie, przedmioty i sceny rodzajowe, stanowiące nieocenione źródło informacji o kulturze materialnej i gospodarce regionu w 1. połowie XVIII wieku.
Na ilustracjach przykłady map z atlasu pochodzącego ze zbiorów Działu Kartografii Biblioteki Ossolineum.
- Strona tytułowa z Atlas Silesiae
- Mapa Dolnego Śląska z Atlas Silesiae
- Mapa księstwa oleśnickiego z Atlas Silesiae
- Kartusz tytułowy z mapy księstwa oleśnickiego z Atlas Silesiae
- Mapa księstwa opolskiego z Atlas Silesiae
- Kartusz tytułowy z mapy księstwa opolskiego z Atlas Silesiae