Charakterystyka zbiorów Działu DŻS-ów

Zbiory Działu Dokumentów Życia Społecznego liczą obecnie ok. 350 tys. jednostek katalogowych (stan na kwiecień 2019 r.). Zakresem chronologicznym obejmują materiały powstałe od 1801 r., a zakresem terytorialnym i rzeczowym:

do 1945 r.:

  • dokumenty życia społecznego związane z historią i kulturą Polski (bez względu na zmiany terytorialne, jakie zachodziły w tym okresie), ze szczególnym uwzględnieniem Lwowa i dawnych ziem południowo-wschodniej Polski oraz wydanych poza granicami kraju poloniców

po 1945 r.:

  • dokumenty życia społecznego z terenu Wrocławia i powiatu wrocławskiego, gromadzone w jak najszerszym aspekcie i obejmujące różnorodne dziedziny życia społecznego
  • materiały z terenu województwa dolnośląskiego gromadzone w wyborze mając na uwadze ich wartość informacyjną, kulturalną, historyczną itp.
  • wybrane dokumenty życia społecznego dotyczące życia i działalności Polaków na emigracji
  • materiały ogólnopolskie (np. urzędów administracji centralnej, partii politycznych, organizacji społecznych i młodzieżowych, związków zawodowych), szczególnie takie, które wykazują związki z Wrocławiem lub są unikatowe

Przykłady obiektów ze zbiorów Działu DŻS-ów

 Ulotka patriotyczna, z 1933 r.

Ulotka patriotyczna, z 1933 r.

W Dziale Dokumentów Życia Społecznego gromadzi się materiały o charakterze normatywnym, programowym, propagandowym, informacyjnym, szkoleniowym itp. dotyczące działalności instytucji, ciał zbiorowych, partii, stowarzyszeń oraz poszczególnych osób. Spośród najcenniejszych zbiorów wymienić należy druki ulotne z lat 1801-1945, związane z kampanią napoleońską, Księstwem Warszawskim, Królestwem Kongresowym, Wiosną Ludów, powstaniami narodowymi, I wojną światową i tworzeniem Legionów, okresem II Rzeczypospolitej a także okupacją sowiecką i niemiecką w okresie II wojny światowej. Najliczniej jednak reprezentowane są materiały dotyczące historii, kultury i sztuki Lwowa oraz dawnych ziem południowo-wschodniej Polski.

Wydzieloną grupą zbiorów są fotografie, szczególnie poszukiwane do celów wystawienniczych i wydawniczych. Fotografie stanowią prawie 20% ogółu zbiorów i liczą ok. 50 tys. odbitek fotograficznych, czarno-białych i kolorowych, częściowo z negatywami. Trzon zbiorów fotograficznych to serwisy autorstwa znanych wrocławskich fotoreporterów i fotografików, towarzyszących życiu naszego miasta i regionu od ruin i zgliszczy „Festung Breslau” przez kolejne etapy zagospodarowywania i rozwoju, m.in.: Krystyna Gorazdowska, Adam Czelny, Mieczysław Dołęga, Stanisław Wolniewicz, Stefan Arczyński, Zdzisław Zieliński, Józef Sokołowski, Tadeusz Szwed, Zbigniew Lachowicz, Zbigniew Nowak, Marek Grotowski, Stanisław Kokurewicz, Adam Hawałej, Wiesław Dębicki, Andrzej Konarski, Stanisław Porowski, Jacek Samotus, Krzysztof Capała, Mieczysław Michalak, Wiesław Sąsiadek, Tomasz Kizny, Henryk Prykiel i Andrzej Łuc, Liliana Sokołowska, Andrzej Niedźwiecki. Szczególny wkład i zaangażowanie w tworzenie koncepcji zbioru fotografii wniósł wieloletni współpracownik Działu DŻS i autor większości zdjęć z lat 1962-1989, Tadeusz Drankowski.

Niezwykle ważną i pieczołowicie uzupełnianą grupą fotografii jest dokumentacja własna Zakładu Narodowego im. Ossolińskich od jego początków we Lwowie po działalność bieżącą.

Adama Mickiewicza, "Dziadów część trzecia", Teatr Polski w Warszawie, 14 października 1915: afisz, jęz. niem., pol.

Adama Mickiewicza, „Dziadów część trzecia”, Teatr Polski w Warszawie, 14 października 1915: afisz, jęz. niem., pol.

Imponujący jest zbiór teatraliów, zarówno z okresu do 1945 r. jak i po 1945 r. Zespół materiałów dokumentujących premiery i wydarzenia teatralne uzupełniają fotosy z przedstawień teatrów wrocławskich i dolnośląskich lub granych gościnnie we Wrocławiu (ponad 9 tys.) autorstwa m.in.: Grażyny Wyszomirskiej, Zdzisława Mozera, Zdzisława Holuki, Michała Diamenta, Stefana Arczyńskiego, Kazimierza Helebrandta, Wojciecha Plewińskiego, Jana Bortkiewicza, Marka Grotowskiego, Adama Hawałeja. Teatralia uzupełnia zbiór ok. 2,5 tys. projektów scenografii i kostiumów.

Istotną rolę odgrywa także zgromadzona dokumentacja działalności opozycyjnej wobec władzy komunistycznej z lat 1978-1989, w tym m.in. Klub Samoobrony Społecznej, Studencki Komitet Solidarności, NSZZ „Solidarność”, Pomarańczowa Alternatywa, Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka, Ruch „Wolność i Pokój”.

Niezwykle interesująca jest kolekcja druków ulotnych dotycząca działalności ośrodków polonijnych w USA, Kanadzie, Australii, Wielkiej Brytanii i innych krajów.

 Lwowskie bilety komunikacji miejskiej z okresu międzywojennego

Lwowskie bilety komunikacji miejskiej z okresu międzywojennego

Ze względu na formę gromadzi się następujący rodzaj materiałów: biuletyny i komunikaty (wyłącznie towarzyszące imprezom kulturalnym i wydarzeniom polityczno-społecznym – o ile nie gromadzi ich Dział Czasopism), foldery, fotografie, w miarę możliwości z negatywami, na różnego rodzaju nośnikach (odbitki pozytywowe, diapozytywy, przeźrocza, CD, DVD, CD-RW itp.), informatory, gazetki ścienne, jednodniówki (jeżeli nie są drukiem ciągłym), instrukcje, katalogi wystaw artystycznych, literackich, naukowych, targów itp. (jeżeli katalog nie jest drukiem zwartym), katalogi wydawnicze i księgarskie (do 1945 r.), księgi adresowe i telefoniczne (w wyborze), wystawowe księgi wpisów, nekrologi i klepsydry (pracowników ZNiO oraz ludzi związanych z Ossolineum), plakaty, afisze, dyplomy, materiały nieaktowe towarzyszące imprezom (np. scenografie, plakietki, proporczyki, itp.), protokoły, sprawozdania, statuty itp. (nie mające charakteru druku zwartego lub ciągłego), programy (np. teatralne, imprez itp.), regulaminy, rozkłady jazdy połączeń kolejowych, drogowych i lotniczych, bilety wstępu, bilety komunikacji miejskiej, kartki żywnościowe, cenniki (do 1945 r.), materiały audiowizualne (kasety audio i video, CD, DVD itp. – tylko wtedy, gdy rejestrują imprezę lub wydarzenie związane z ZNiO lub Wrocławiem), materiały statystyczne (np. plansze, wykresy itp.), teksty literackie (np. wiersze okolicznościowe, piosenki stanu wojennego), zaproszenia, losy loteryjne, cegiełki, materiały kwestarskie, ulotki.


Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika. / Opublikowano , autor: Dział Informacji