Dolny Śląsk to urokliwe miejsce, obfitujące nie tylko w piękne krajobrazy ale i w liczne zabytki, które pozostały na tych terenach po minionych dziejach. To właśnie w tym województwie znajduje się najwięcej pałaców i zamków: zarówno ruin, jak i takich, które ocalały w wyniku zawieruch dziejowych, przetaczających się nie raz przez tę krainę. Zachowały się tu ślady nie tylko po Piastach, ale również po kolejnych włodarzach tego regionu: Czechach, Austriakach, Prusach czy wreszcie Niemcach, co świadczy o skomplikowanej i burzliwej historii tego regionu.
W marcu 1975 roku, Dział Dokumentów Życia Społecznego ZNiO, odwiedził fotografik Tadeusz Wilk. Zaoferował sprzedaż wykonanych przez siebie ujęć lotniczych, przedstawiających, jak najwyraźniej sam twierdził, zamki i pałace na Dolnym Śląsku. Ostatecznie Ossolineum kupiło od niego 41 odbitek, wraz z negatywami, na których uwiecznione zostały zabytki (dodatkowo w zbiorze znalazł się jeden dublet). Większość z nich, została przez autora własnoręcznie opisana na rewersach. Na każdej zanotował miejscowość i powiat, gdzie znajdował się fotografowany obiekt oraz kilka słów o jego stanie. Jedynie dwie nie zostały opatrzone jakimkolwiek komentarzem.
Wszystkie zbiory, zanim zostaną udostępnione czytelnikom, należy poddać merytorycznemu opracowaniu. Taka procedura czekała również nowo nabyte fotografie Tadeusza Wilka. W tym przypadku, wydawało się, że postawione przed bibliotekarzem zadanie, będzie proste i nie zabierze zbyt wiele czasu. Wszystkie zebrane informacje (pozyskane z relacji ustnej od samego autora podczas jego odwiedzin w dziale, jaki i opisane zdjęcia) spowodowały, że opracowanie zbioru fotografii T. Wilka odbyło się szybko i bezproblemowo. Tak przygotowany serwis zdjęciowy trafił do magazynu i w niezmienionej formie przechowywany był przez kolejne dekady.
Niestety, po czasie okazało się, że niektóre fotografie zostały przez autora błędnie opisane i, co gorsza, umiejscowione. Tadeusz Wilk w kilku przypadkach zamienił lub pomylił miejscowości. Zdarzyło się także, że niewłaściwie dobrał, do wpisanych na odwrotach miejsc, zabytki, które sfotografował. Opracowanie zakupionego zbioru, w oparciu jedynie o wskazówki autora spowodowało, że został on już na samym początku niewłaściwie opisany jako jedynie „Zamki dolnośląskie 1975”. W wyniku weryfikacji każdego zdjęcia okazało się, że zabytkowe obiekty leżą nie tylko w granicach dzisiejszego województwa dolnośląskiego, ale także opolskiego, lubuskiego i wielkopolskiego.
Nie sprawdzenie informacji wprowadziło nieścisłości i błędy nie tylko w określeniu tematu głównego, czy w opisach poszczególnych fotografii, ale przede wszystkim spowodowało nieprecyzyjne datowanie. Błędnie założono, że pochodzą one z 1975 roku. Najprawdopodobniej zasugerowano się datą pozyskania zdjęć. Po dokładnym zapoznaniu się ze zdjęciami można z całą pewnością założyć, że zostały one wykonane przed 1973 rokiem. To z kolei może świadczyć, że z czasem autorowi mogły pomylić się miejscowości i uwiecznione na fotografiach zabytki.
Nie zmienia to faktu, że zbiór fotografii lotniczych Tadeusza Wilka, prezentujących zamki i pałace, jest niezwykle cenny i ciekawy. Wykonany w pierwszej połowie lat 70. XX w., pokazuje w jakim stanie znajdowały się te zabytki ponad trzy dekady po zakończeniu II wojny światowej, która wspomnianych województw nie oszczędziła. Uświadamia jakie były priorytety ówczesnej władzy, dla której odbudowa, jak powszechnie wówczas uważano, dawnych niemieckich rezydencji nie była najważniejsza. Po latach, już w wolnej, niepodległej i demokratycznej Polsce wiele z nich zostało wyremontowanych i odrestaurowanych. Dawną świetność odzyskały dzięki inwestorom instytucjonalnym i prywatnym, którzy mozolnie, niejednokrotnie nie szczędząc pieniędzy, podnosili zapomniane zabytki z ruin – przywracając im dawno miniony blask. Odwiedzając te miejsca warto skonfrontować je później z fotografiami T. Wilka.

Opisy zdjęć, znajdujące się na rewersach, oraz pisownię zachowano w oryginale.

Na rewersach fotografii znajdują się odręczne notatki autora fotografii. Zachowana została pisownia oryginalna. W nawiasach kwadratowych umieszczono rozwinięcia skrótów, wyjaśnienia oraz dopowiedzenia pracownika Działu Dokumentów Życia Społecznego.

Opracowanie: Andrzej Kraska-Lewalski | Dział Dokumentów Życia Społecznego ZNiO