Jena to niemieckie miasto (obecnie na terenie landu Turyngia), które wraz z niedaleką miejscowością Auerstaedt (współcześnie Auerstedt, część miasta Bad Sulza) stało się świadkiem wielkiej bitwy, stoczonej w dniu 14 października 1806 roku. Armia Prus została wówczas pobita i zmuszona do bezładnej ucieczki przez wojska francuskie, dowodzone osobiście przez cesarza Napoleona I. Do starcia ponad stutysięcznych armii doszło w wyniku wypowiedzenia wojny Francji przez króla Prus, Fryderyka Wilhelma III, ufnego w odziedziczoną po Fryderyku Wielkim siłę zbrojną. Jednak już w dwa tygodnie po wybuchu konfliktu błyskawiczne uderzenie wojsk napoleońskich doprowadziło do decydującego starcia. Nie wypadło ono pomyślnie dla sprzymierzonych wojsk Prus i Saksonii: zostały  zdruzgotane w dwóch równoległych starciach, stoczonych tego samego dnia. Pod Jeną Napoleon I, dysponujący lokalną przewagą sił, pokonał pruskie siły główne księcia Fryeryka Ludwika von Hohenlohe, a pod Auerstadt wydzielony korpus marszałka Louisa Davouta – mimo sił o połowę mniejszych od nieprzyjacielskich – rozgromił księcia Karola Wilhelma Brunszwickiego, który wkrótce po bitwie zmarł z odniesionych w niej ran. Po bitwie zwycięzcy ruszyli do energicznego pościgu, zajmując bez trudu wiele miast pruskich, a niespodziewana i dotkliwa porażka zaborców skłoniła Polaków, pozostających pod panowaniem Prus, do powstania zbrojnego w Wielkopolsce w trzy tygodnie po bitwie jenajskiej. Zwycięskie powstanie polskie doprowadziło w roku 1807 do zanegowania rozbiorów i utworzenia Księstwa Warszawskiego, sprzymierzonego z Francją przeciw zaborcom.