Tischzucht, grafika, 1551

Tischzucht (obyczaje przy stole), wyd. Crispin Scharffenberg, 1551 r., papier, drzeworyt, I.g. 15798, Muzeum Książąt Lubomirskich w ZNiO

Tischzuchten czyli obyczaje przy stole są to teksty tworzone od XII w. w celu wyedukowania najwyższych klas społecznych w zakresie zachowania przy stole, w związku z rodzącą się wówczas tradycją biesiadowania przy spożywaniu posiłków. Z czasem zaczęto tworzyć tego typu utwory w językach narodowych, dzięki czemu stały się popularne nie tylko wśród szlachty i duchowieństwa, ale również bogatego mieszczaństwa.

Egzemplarz z Muzeum Książąt Lubomirskich pochodzi z oficyny Crispina Scharffenberga (ok. 1513–1576), drzeworytnika, księgarza i drukarza wrocławskiego. Autorem użytego w Tischzucht tekstu był niemiecki poeta i dramaturg Hans Sachs (1494-1576). W drzeworycie tym został wykorzystany jego utwór z 1534 r. w którym to m.in. opisuje, że do stołu należy usiąść z czystymi rękoma i krótkimi paznokciami, żuć z zamkniętymi ustami i nie wycierać ich w obrus. Ilustrujący tekst drzeworyt był prawdopodobnie wzorowany na pracy Georga Pencza (ok. 1500-1550) z ok. 1540-1545 r. również do tekstu Hansa Sachsa, który stworzył aż pięć utworów dotyczących zachowania przy stole.