Przed 80 laty lotnictwo cesarskiej floty japońskiej przeprowadziło zaskakujący atak na najważniejszą bazę US Navy – port Pearl Harbor na Hawajach. Nalot bez wypowiedzenia wojny zastał Amerykanów nieprzygotowanych do walki. Zniszczonych lub ciężko uszkodzonych zostało 8 pancerników i szereg lżejszych okrętów, a także ponad 320 samolotów amerykańskich. Japończycy stracili jedynie 29 samolotów. Taktycznie był to oszałamiający sukces, lecz strategicznie – tragiczna porażka Japonii: atakujący nie zastali w porcie swojego głównego celu – lotniskowców, a to właśnie ta klasa okrętów stała się decydującym o losach wojny na Pacyfiku orężem.

W prezydenckim orędziu o rozpoczęciu wojny z Japonią Franklin. D. Roosevelt użył określenia „Dzień Hańby” – w podwójnym znaczeniu: potępienia podstępnego ataku wroga, ale także nieprzygotowania własnych sił zbrojnych do walki. Zaskakujący atak japoński wykorzystany został przez amerykańską propagandę do zmiany pacyfistycznych nastrojów społeczeństwa, które rozwścieczone niehonorowym działaniem nieprzyjaciela poparło wojenne decyzje Białego Domu. Cesarstwo Japonii natomiast popełniło polityczne i strategiczne „harakiri”, wdając się w wojnę z przeciwnikiem o większym potencjale naukowym, ekonomicznym i militarnym, co musiało zakończyć się klęską, przypieczętowaną atomowymi bombardowaniami miast Nagasaki i Hiroshima oraz bezwarunkową kapitulacją we wrześniu 1945 roku.