Są poeci, którymi łatwo jest się ,,chwalić”, reprezentacyjni, niemalże gotowi na literacki ,,eksport”. Na drugim biegunie stoją postaci nieco zapomniane, przykurzone, które często są w jakiś sposób niewygodne do pamiętania o nich, więc z tego powodu nie dostają tyle uwagi medialnej, co inni. Nie są obchodzone rocznice ich urodzin, nie są upamiętnieni poprzez nadanie ich imienia instytucjom czy konkursom.

Do takich postaci należy Miron Białoszewski, który dziś skończyłby dokładnie sto lat. Urodził się w Warszawie, 30 czerwca 1922 roku. Jego równolatkami byli m. in. Tadeusz Gajcy, Tadeusz Borowski i Władysław Bartoszewski. Białoszewski zmarł w wieku 61 lat, 17 czerwca 1983 roku, po kolejnym zawale.

Choć był równolatkiem Kolumbów, nie należał do ich grona; choć stworzył najbardziej rozpoznawalny literacki opis powstania warszawskiego, ponad ten tekst cenił dużo bardziej swoje późniejsze prozy; choć nie emigrował, w okresie trwania PRL nie chciał pisać według wytycznych władz i zamiast tego tworzył wraz z Wandą Chotomską wiersze dla dzieci. Białoszewski jest poetą absolutnie odrębnym, kategorią samą w sobie, wymykającą się wszystkim innym gotowym i odrębnym schematom. Jego twórczość nie jest prosta w odbiorze, bardzo też trudno się ją tłumaczy. Absolutnie nie zmniejsza to jej wartości.

Z okazji tej okrągłej rocznicy urodzin Białoszewskiego mamy do polecenia szereg książek jego lub z nim związanych, wszystkie oczywiście dostępne w naszej bibliotece, w Czytelni Głównej. Przede wszystkim zachęcamy do zapoznania się z niezwykle obszernym, ale bardzo wciągającym Tajnym dziennikiem. Jego premiera, która miała miejsce już dekadę temu, była bardzo ważnym zdarzeniem literackim, pobudzającym do badania dorobku tego autora i obfitująca w wydanie dwóch książek niejako ,,przy okazji”. Pierwsza z nich to wydany w tym samym roku Człowiek Miron, zbiór osobistych przemyśleń na temat poety przeplatany z elementami biograficznymi autorstwa Tadeusza Sobolewskiego; druga – Białoszewski przed dziennikiem, czyli zestaw tekstów teoretycznoliterackich wykładowców wrocławskiej Filologii Polskiej, zredagowany przez Wojciecha Browarnego i Adama Poprawę, jednego z wybitnych polskich mironologów.

Ten sam badacz dokonał także wyboru tekstów do książki Stanisława Barańczaka pt. Język poetycki Mirona Białoszewskiego. Opublikowana pierwszy raz w roku 1974 praca doktorska Barańczaka została w wydaniu z roku 2015 rozbudowana o kilka innych jego tekstów dotyczących Białoszewskiego, a także posłowie wspomnianego już Adama Poprawy.

Wreszcie polecamy wyjątkowo wydane książki wrocławskiego wydawnictwa Warstwy autorstwa wieloletniej przyjaciółki Mirona Białoszewskiego – Jadwigi Stańczakowej. Pierwsza z tych propozycji to Dziennik we dwoje, prowadzony przez pisarkę, a redagowany przez Białoszewskiego zapis jej codziennego życia w latach 70. XX wieku. Druga to tomik wierszy pt. Haiku, wybór utworów z gatunku, który Stańczakowa wyjątkowo sobie ceniła. Jego okładka została pokryta tekstem wybranych wierszy zapisanych alfabetem Braille’a jako nawiązanie do faktu, że ta wieloletnia sekretarka poety była niewidoma. To właśnie z pierwszego z tych tekstów pochodzi wspomnienie o ,,koszuli w kolorze grudniowego deszczu”, którą poecie kupiła Stańczakowa, a której kolor – jako osobie niewidomej – tak on jej opisał.

Opracowała Natalia Szumna (Dział Przechowywania i Udostępniania)