Humor i satyra w polskich czasopismach do 1939 – „Szczutek”

Lwowska prasa satyryczna cieszyła się dużą poczytnością. Wśród niej na szczególne wyróżnienie zasługuje „Szczutek” – pismo humorystyczne, ukazujący się w latach 1869–1896, z czego w pierwszym okresie działalności wydawany był jako „pisemko ulotne, humorystyczne”, natomiast po 1875 r., wraz ze wzrostem swojej rangi, jako „pismo satyryczno-polityczne”. Wydawcą i redaktorem periodyku był Liberat Zajączkowski, dziennikarz, aktywny polityk. Sformułowany przez siebie program „Szczutek” przedstawiał czytelnikom tak: Do czytelników […] Znam ja wszystkich dziennikarzy, Polityków, luminarzy, Lecz gdy winni – zły ich los, Bo ich „Szczutek” palnie w nos.

W pierwszych numerach dominuje satyra polityczna, przytyki do stańczyków. Pismo obfitowało w karykatury o tematyce politycznej. Tematy czerpano z obserwacji życia obyczajowego Galicji, waż­nych wydarzeń politycznych i społecznych, np. dotyczyły antagonizmów ży­dowsko-polskich i ukraińsko-polskich. Prawie wszystkie teksty miały charakter zaszyfrowanych opowieści, anegdot, opisujących rzeczywiste sytuacje. Pisemko humorystyczne zdołało utrzymać się przez dwadzieścia siedem lat, a ówcześni odbiorcy znakomicie radzili sobie z różnymi zagadkami, będącymi w istocie próbami obejścia cenzury, która notabene na łamach pisma sama stała się celem satyry.

Stałą rubrykę „Szczutka” tworzyła galeria goszczących niemalże w każdym numerze postaci-stereotypów, będących humorystycznymi reprezentantami poszczególnych grup społeczeństwa galicyjskiego i  ukazujących charakterystyczne postawy obywateli wobec zaborcy, np.: bohater „Gogo” i imć Pan Onufry.

Link do zasobów cyfrowych:
https://dlibra.kul.pl/dlibra/publication/31723

Egzemplarze ossolińskie mają sygnatury: 292.270 ; 293.614

Ten wpis został opublikowany w kategorii Aktualności. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.