“Jagnieszka, przez A. & M. Mediceusów, a to iest pseudonymow malowana y pisana”

W latach 1925-1939 pod kierownictwem Michała Gwalberta Pawlikowskiego ukazywała się w Medyce seria wydawnicza pt. “Biblioteka Medycka”. Przedsięwzięcie to było efektem współpracy dwóch rodów – Wolskich i Pawlikowskich.

Autorami większości prac wydanych w tej serii byli członkowie wspomnianych rodzin, przy czym najwięcej było tych autorstwa Michała Pawlikowskiego, a także Beaty Obertyńskiej (z d. Wolskiej), Maryli Wolskiej czy Artura Grottgera i Wandy Monne. W ramach serii wydano 15 numerów.

Szczególną uwagę współtwórcy “Biblioteki Medyckiej” przywiązywali do estetycznej strony wydawanych utworów: zadbano o elegancką formę i bogate zdobnictwo. Potwierdzeniem powyższej tezy jest opublikowana w 1925 roku, pierwsza publikacja, perfekcyjnie oddającą zamysł autorów, pt.: “Jagnieszka, przez A. & M. Mediceusów, a to iest pseudonymow malowana y pisana” znana również pod tytułem okładkowym: “Jagnieszka, abo o Pannie a niedźwiedziu iako iachała w Krakowie mieście histhoria osobliwa przed wiekami mnogimi zasłychana…”. Pod pseudonimami autorów kryją się Michał i Aniela Pawlikowscy. Wydano 600 egzemplarzy tego dzieła, przy czym 100 egzemplarzy odbito na papierze grubym czerpanym (1-100), a pozostałe 500 na papierze zwykłym czerpanym. Egzemplarz ossoliński z widoczną siatką filigranową nosi numer 305 i można go znaleźć w zbiorze cymeliów Biblioteki Ossolineum pod sygnaturą: 185.861.

Ta bibliofilska edycja utworu Michała Pawlikowskiego będąca pastiszem średniowiecznych inkunabułów – zwłaszcza znanego autorom Kodeksu Baltazara Behema – jest również publicznym debiutem ilustratorskim i graficznym (nie licząc wystawy prac dziecięcych) Anieli (ps. Lela) Pawlikowskiej.

Michał Gwalbert Pawlikowski (1887-1970) – pisarz i poeta, wydawca i kolekcjoner, taternik, szwagier Marii z Kossaków Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Od 1908 dyrektor Towarzystwa Wydawniczego we Lwowie. Od jesieni 1914 sekretarz Stanisława Grabskiego w Lwowskim Komitecie Ratunkowym. Od 1917 członek Ligi Narodowej. W okresie międzywojennym członek Związku Ludowo Narodowego, potem Obozu Wielkiej Polski i Stronnictwa Narodowego. Bibliofil i wydawca, ostatni dziedzic Medyki, który odbudował rodzinne gniazdo Pawlikowskich, zniszczone podczas I wojny światowej. Po II wojnie światowej osiadł w Londynie, gdzie założył Instytut Kultury Polskiej na Obczyźnie. Zginął w wypadku samochodowym w 1970 r. w Londynie.

Aniela (Lela) Pawlikowska z domu Wolska (1901-1980) – malarka, portrecistka i autorka ilustracji książkowych. Pierwszą wystawę miała w wieku lat dziewięciu. Wówczas 54 prace plastyczne jej autorstwa zostały przedstawione w lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Ponieważ jej domowa edukacja nie została zakończona egzaminem maturalnym, studia z historii sztuki u profesorów Jana Bołoza-Antoniewicza i Władysława Podlachy na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza podjęła jako wolny słuchacz. Będąc już żoną Michała Pawlikowskiego, przy jego wsparciu kontynuowała studia malarskie – także jako wolny słuchacz – w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Wojciecha Weissa i Kazimierza Sichulskiego. W latach 30. XX w. brała udział w wielu wystawach we Lwowie, Krakowie, Warszawie i Zakopanem, a także w Lipsku, Rzymie, Florencji i Turynie. W trakcie zawirowań drugowojennych, dzięki staraniom męża udało jej się wyjechać z dziećmi do Włoch. Pod koniec 1946 cała rodzina przeniosła się do Londynu. W latach 50. XX w. stała się jedną z najpopularniejszych portrecistek Wielkiej Brytanii. W 1955 r. w londyńskiej Parsons Gallery odbyła się jej wielka indywidualna wystawa. Pracę kontynuowała do końca życia mimo utraty wzroku w jednym oku. Zmarła w 1980 r. w Londynie.

Opracowała Żaklina Szynkiewicz (Dział Przechowywania i Udostępniania ZNiO)

 

Ten wpis został opublikowany w kategorii Aktualności. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.