103 lata temu, w listopadzie 1918, trwały walki o przynależność państwową części ziem polskich zaboru austriackiego. Konflikt polsko-ukraiński wybuchł w wyniku sprzecznych oczekiwań terytorialnych odbudowującej się Rzeczypospolitej Polskiej i aspirującej do niepodległości Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Wobec rozpadu Austro-Węgier po sporne ziemie, nazywane (zależnie od politycznego nastawienia) Galicją Wschodnią, Zachodnią Ukrainą albo Małopolską Wschodnią sięgnęły jako pierwsze oddziały ukraińskie, opanowując stolicę kraju – Lwów i szereg innych miejscowości. W reakcji na te działania, Polacy lwowscy spontanicznie sięgnęli po broń, opanowali część miasta i po trzech tygodniach walk, zasileni odsieczą rodaków z Krakowa i Przemyśla, wyparli wojska i władze ukraińskie ze stolicy Galicji. Wojna polsko-ukraińska trwała ze zmiennym szczęściem do lipca 1919 roku, kończąc się pełnym militarnym sukcesem Rzeczypospolitej, która zajęła cały obszar dawnego zaboru austriackiego. Do polskiej tradycji narodowej przeszło poświęcenie i bohaterstwo Orląt Lwowskich, czyli młodocianych powstańców z listopada 1918 roku, ofiarnie walczących o swoje miasto. Ukraińcy z kolei czczą pamięć Strzelców Siczowych, którzy usiłowali przed polskimi żołnierzami obronić Lwów, przez trzy tygodnie stolicę swojego niepodległego państwa, a później desperacko walczyli o jego przetrwanie. O przynależności państwowej Lwowa rozstrzygnęła druga wojna światowa, przynosząc Ukraińcom z woli Stalina pyrrusowe zwycięstwo: zaspokojenie aspiracji terytorialnych i pół wieku sowieckiej niewoli.
Ilustracje – z kolekcji kartograficznej Ossolineum
- Lemberg. Arkusz austrowęgierskiej wojskowej mapy taktycznej w skali 1:75 000, przedstawiający Lwów i okolice miasta. Mapy takie, przejęte od zaborców, używane były przez obie strony konfliktu
- Plan Lwowa z zaznaczonymi pierwszymi obiektami opanowanymi przez polskich powstańców w dn. 1 listopada 1918 roku