Mapa i pejzaż. Śląsk w XVIII wieku wg Johanna Davida Schleuena

Zainteresowanie różnymi obszarami i chęć ich przybliżenia odbiorcom skutkowały pojawianiem się w obiegu zarówno dzieł kartograficznych, jak i widoków obrazujących poszczególne kraje, regiony czy miasta. Zazwyczaj jednak oba sposoby prezentacji tematu, a więc mapa i panoramiczny widok, funkcjonowały oddzielnie. Zdarzały się jednak prace doceniające możliwości, jakie stwarzało połączenie obu środków przekazu, współgrających ze sobą i uzupełniających się wzajemnie.

Interesującego przykładu takich materiałów dostarczają zbiory kartograficzne Biblioteki Ossolineum. Znajduje się tu zespół 17 map wchodzących w skład kolekcji podarowanej przez Tomasza Niewodniczańskiego w 2002 roku. Opublikowane zostały w Berlinie w latach czterdziestych XVIII wieku jako kolorowane miedzioryty, zaś ich twórcą był rytownik i wydawca Johann David Schleuen.

Swoje opracowanie J.D. Schleuen poświęcił Śląskowi, a zwłaszcza poszczególnym księstwom śląskim. Każdy arkusz zawiera mapę danego obszaru oraz widoki kluczowych miast, przede wszystkim stołecznych. Na uwagę zasługuje sposób prezentacji księstwa brzeskiego, scharakteryzowanego nie tylko poprzez obraz kartograficzny oraz panoramę miast Brzegu i Oławy, lecz również jako teren upamiętniony bitwą pod Małujowicami (Mollwitz) w 1741 r. podczas pierwszej wojny śląskiej, zakończoną triumfem wojsk pruskich Fryderyka II nad armią austriacką.

Ani mapy, ani widoki nie były oryginalnym dziełem Schleuena, który oparł się na funkcjonujących już w obiegu pracach innych twórców, m.in. Jonasa Scultetusa, Friedricha Kühna, Johanna Baptisty Homanna, Friedricha Bernharda Wernera i in. Jednak dokonanie ich przeróbki i połączenie w całość przyniosło ciekawy i atrakcyjny dla oka rezultat.

 

Ten wpis został opublikowany w kategorii Aktualności. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.