Janusz Witwicki

Inż. Janusz Witwicki (zdjęcie z archiwum rodziny Witwickich)

Inż. Janusz Witwicki (zdjęcie z archiwum rodziny Witwickich Parsons)

Janusz Witwicki urodził się 10 września 1903 r. we Lwowie. Jego ojcem był prof. Władysław Witwicki, znany psycholog i filozof, autor wielu prac z tych dziedzin, zajmujący się także teorią estetyki, historią sztuki, a nawet tłumaczeniami, gdyż m.in. przetłumaczył na język polski dzieła Platona. Janusz Witwicki studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej. Studia te ukończył w 1926 r. Studiował następnie historię sztuki na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Szczególną pasją była dla Janusza Witwickiego architektura dawnego Lwowa, zwłaszcza fortyfikacje. Po ukończeniu studiów inż. Janusz Witwicki pracował jako architekt i projektant w rożnych instytucjach, był sekretarzem wojewódzkiego konserwatora zabytków we Lwowie, pracownikiem Szefostwa Budownictwa w Toruniu, a od 1934 r. był związany z z Politechniką Lwowską, gdzie został zatrudniony jako asystent, a potem adiunkt.

Inż. Janusz Witwicki był wybitnie utalentowany, szybko zyskał sobie uznanie jako świetny projektant. Już w 1929 r. jego projekt pawilonu lwowskiego na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu zdobył pierwszą nagrodę w konkursie. Miał także Witwicki wielkie zdolności plastyczne, co w połączeniu z szeroką wiedzą historyczną i techniczną, czyniło z niego osobę niezwykle wszechstronną.

W 1931 r., podczas pobytu w Paryżu, narodził się pomysł zbudowania architektonicznego modelu osiemnastowiecznego Lwowa. Inż. Witwicki miał już pewne doświadczenie w tworzeniu modeli dawnej architektury, był bowiem autorem m.in. szeregu modeli najważniejszych budowli Lwowa, eksponowanych na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. Po powrocie do kraju rozpoczął Witwicki ogromną pracę nad zgromadzeniem jak największego zasobu źródeł. Studiował wszystko – zarówno mapy i plany miasta, obrazy, szkice i sztychy, jak i wszelkie źródła pisane i przekazy. Przeprowadził także setki pomiarów istniejącej zabytkowej architektury Lwowa, a także pod jego kierunkiem dokonano pomiarów geodezyjnych ukształtowania powierzchni miasta.

W 1932 r. Janusz Witwicki pozyskał niewielką pracownię do realizacji swego zamierzenia. Był to pokój w gmachu Politechniki przy ul. Ujejskiego (dawny klasztor Marii Magdaleny). Dwa lata później władze Lwowa przekazały Witwickiemu dwupokojowy lokal w kamienicy przy ul. Ormiańskiej 23, gdzie mogła rozpocząć się budowa modelu „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa”. Szybko zebrał się także zespół współpracowników, specjalistów z różnych dziedzin architektury oraz modelarzy, którzy pomagali inż. Witwickiemu w pracach.

Od 1936 r. trwają bardzo intensywne prace nad budową modelu. Do wybuchu wojny w 1939 r. powstały modele większości zabudowy Lwowa w obrębie murów miejskich. Większość działań finansowana jest z kieszeni inż. Witwickiego. Dopiero w 1939 r. udało się uzyskać od władz miasta fundusze na budowę modelu. Do września 1939 r. przekazano jedynie ich część – 10.000 zł.

Wojna i okupacja Lwowa, kolejno sowiecka i niemiecka, nie przerwały prac nad Panoramą. Inż. Witwicki z podziwu godną zaradnością potrafił zdobyć skromne środki na kontynuowanie budowy modelu. W 1943 r. został aresztowany i niemal cudem, za sprawą wielkiej łapówki, udało się doprowadzić do jego zwolnienia. W latach wojny w zespole inż. Witwickiego znaleźli się nie tylko architekci i modelarze, ale także kilka osób poszukiwanych przez okupantów za działalność konspiracyjną.

W pierwszych miesiącach po zakończeniu działań wojennych, inż. Witwicki podejmuje starania o uzyskanie zgody sowieckich władz na wywiezienie Panoramy do Polski, do Warszawy lub Krakowa. Na trzy dni przed ustalonym terminem wyjazdu inż. Janusz Witwicki został brutalnie zamordowany w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach. Sprawcami tej zbrodni byli najpewniej agenci NKWD. Ciała nie okazano żonie do identyfikacji. Grób inż. Witwickiego znajduje się na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, nie ma jednak pewności, czy spoczywają tam jego szczątki.

Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika. / Opublikowano , autor: Dział Informacji