Kalendarium Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa Janusza Witwickiego

1929
Inż. Janusz Witwicki (1903 – 1946), utalentowany architekt, absolwent Politechniki Lwowskiej, wykonuje modele najbardziej znanych dzieł architektury Lwowa: Ratusza, kamienicy Królewskiej, Arsenału, które prezentowane są m.in. na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu.

1931
Podczas pobytu inż. Janusza Witwickiego na studiach uzupełniających w Paryżu, pod wpływem wystawy modeli architektury militarnej w Hotelu Inwalidów, powstaje idea budowy makiety XVIII- wiecznego Lwowa. Inż. Witwicki rozpoczyna żmudne badania nad architekturą XVIII-wiecznego Lwowa, gromadzi wszelkie źródła: ikonograficzne, architektoniczne i pisane.

1932
Powstaje pierwszy poglądowy model zabudowy śródmieścia Lwowa w skali 1 : 500. Obok gromadzenia materiałów źródłowych prowadzone są prace pomiarowe nad ukształtowaniem terenu oraz pomiary samych budynków.

1935
W grudniu powstaje „Towarzystwo Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa„, kierowane przez prof. Mariana Osińskiego, skupiające osoby wspierające na różne sposoby sprawę ukończenia i eksponowania modelu.

1936
Inż. Janusz Witwicki i jego współpracownicy uzyskują od władz Lwowa nową dwupokojową pracownię w budynku Zarządu Miejskiego przy ul. Ormiańskiej 23. Ukończonych zostaje sześć segmentów podstawy (o bokach 2,0 x 1,2 m), dla których zamówiono specjalny metalowy stelaż, wykonany następnie przez lwowską firmę Christ & Słoniewscy. Rozpoczynają się prace nad pierwszymi modelami budynków tzw. dużej Panoramy w skali 1 : 200.

1939
Inż. Janusz Witwicki podpisuje z władzami Lwowa umowę dotyczącą częściowego finansowania budowy „Panoramy” z kasy miasta (do wybuchu wojny na budowę modelu przekazano jedynie jedną ratę wynoszącą 10.000 zł). Jesienią gotowe są modele wszystkich najważniejszych budowli Lwowa oraz kilkunastu kamieniczek

1939 – 1945
W latach okupacji Lwowa, najpierw sowieckiej, a później niemieckiej, prace nad „Panoramą” są kontynuowane. Podczas wojny powstaje większość modeli zabudowy lwowskiej w obrębie murów miejskich. W 1943 r. inż. Janusz Witwicki zostaje aresztowany i niemal cudem udaje się go wydostać z rąk niemieckich.

1946
Inż. Janusz Witwicki podejmuje starania u władz sowieckich o pozwolenie na wywóz „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa” oraz całej dokumentacji do Polski. W lipcu udaje się uzyskać zgodę I sekretarza Ukraińskiej SSR Nikity Chruszczowa na wyjazd i transport modelu do Polski. Na kilka dni przed planowanym terminem wyjazdu inż. Janusz Witwicki ginie brutalnie zamordowany w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach. Sprawcami tej zbrodni są najpewniej podający się za architektów i historyków sztuki agenci NKWD. Dokumentacja źródłowa modelu zostaje w bezwzględny sposób zagarnięta przez przedstawicieli Akademii Nauk ZSRR. Tuż po pogrzebie męża Irena Witwicka przewozi ze Lwowa do Warszawy model „Panoramy”. Wraz z nią wyjeżdża osiemnastu współpracowników inż. Witwickiego wraz z rodzinami.

1947
Dzięki pomocy prof. Stanisława Lorenza skrzynie i pakunki z modelami złożone zostają w jednym z pomieszczeń Muzeum Narodowego w Warszawie. Wkrótce jednak zapada decyzja o ukryciu „Panoramy” Z pomocą przychodzi prof. Jan Zachwatowicz, który zgadza się przechować model w jednej z piwnic w kierowanej przez siebie Katedrze i Zakładzie Architektury Polskiej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

1975
Skrzynie zawierające „Panoramę” zostają przewiezione do Wrocławia do Muzeum Architektury i oddane pod opiekę prof. Olgierdowi Czernerowi.

1987
W niejasnych okolicznościach ginie pięć najcenniejszych modeli „Panoramy” (kościół oo. Dominikanów, Ratusz, Cerkiew Wołoska, Katedra Łacińska, synagoga Złotej Róży) oraz kilka modeli kamienic.

1988
„Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa Janusza Witwickiego” dzięki wielkiej pomocy i uprzejmości ks. dr Józefa Patera umieszczona zostaje we wrocławskim Muzeum Archidiecezjalnym. Dzięki staraniom rodziny inż. Janusza Witwickiego rozpoczynają się prace nad rekonstrukcją zaginionych elementów modelu – trzy brakujące modele wykonuje krakowski modelarz Ireneusz Pudełko. Model „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa” zostaje wpisany na listę zabytków ruchomych województwa wrocławskiego.

1994
Na mocy umowy z rodziną Witwickich „Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa Janusza Witwickiego” staje się depozytem Muzeum Miejskiego Wrocławia. Pod kierunkiem inż. Michała Witwickiego modele budynków zostają rozłożone na segmentach podstawy. „Panorama” po raz pierwszy w okresie powojennym zostaje udostępniona publiczności – najpierw w gmachu wrocławskiego Arsenału, a później w jednej z sal na piętrze kamienicy „Pod Złotym Słońcem” przy Rynku.

2006
Na mocy umowy zawartej między rodziną inż. Janusza Witwickiego a dyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich model „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa” staje się własnością Ossolineum. Skrzynie i pakunki z elementami modelu przewiezione zostają do pomieszczeń magazynowych Działu Czasopism ZNiO przy ul. Sołtysowickiej we Wrocławiu. Rozpoczynają się wstępne prace inwentaryzacyjne.

2007
Ukończony zostaje model Cerkwi Wołoskiej, który wykonuje warszawski architekt inż. Zbigniew Cheda pod kierunkiem inż. Michała Witwickiego. Sporządzenie szeregu planów – rzutów Lwowa i jego zabudowy w skalach 1 : 1000 i 1 : 2000 koniecznych do dalszej inwentaryzacji i rekonstrukcji „Panoramy”. Plany wykonuje inż. Marcin Sowa z Wrocławia.

Odtworzony kościół Dominikanów. Wykonawcy: Tomasz Fronczek, Adam Grocholski.

2008 – 2011
Dwóch wrocławskich konserwatorów i plastyków Adam Grocholski oraz Tomasz Fronczek podejmuje się przeprowadzenia renowacji „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa Janusza Witwickiego”. Gromadzą oni materiały źródłowe, które umożliwią odtworzenie brakujących modeli. Wykonują oni ogromną pracę dokumentacyjną, tworząc karty muzealne poszczególnych elementów „Panoramy” obejmujące rozpoznanie stanu zachowania modeli budynków i segmentów podstawy oraz konieczny zakres prac konserwatorskich.

2013
W listopadzie Dyrektor ZNiO dr Adolf Juzwenko oraz Prezes Wrocławskiego Przedsiębiorstwa „Hala Ludowa” podpisują list intencyjny dotyczący współpracy w zakresie renowacji i konserwacji modelu „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa Janusza Witwickiego”. Ossolineum rozpoczyna starania o pozyskanie funduszy na przeprowadzenie prac konserwatorskich i renowację „Panoramy”.

Widok ogólny Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa Janusza Witwickiego po konserwacji.

2014
W maju ZNiO otrzymuje dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na przeprowadzenie prac konserwatorskich i rekonstrukcje brakujących elementów „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa”. Ruszają prace konserwatorskie, które prowadzi zespół w składzie: Adam Grocholski – artysta-plastyk z dużym doświadczeniem konserwatorskim oraz Tomasz Fronczek – projektant i artysta-plastyk o specjalizacji modelarskiej, współpracujący z toruńską firmą konserwatorską Dariusza Subocza . W czerwcu podpisana zostaje umowa o współpracy pomiędzy ZNiO a WP „Hala Ludowa”, w myśl której dzieło inż. J. Witwickiego ma być eksponowane w jednej z tzw. rotund w kompleksie Hali Stulecia. ZNiO. Otwarcie ekspozycji przewidywane jest na wrzesień 2015 r.