Z okazji Nocy Muzeów zapraszamy do wirtualnych podróży z Muzeum Książąt Lubomirskich. Kilka lat temu do Działu Sztuki trafił zagadkowy obraz nierozpoznanego artysty. Podczas opracowywania dzieła została odnaleziona sygnatura, pozwalająca na przypisanie tego płótna malarzowi o polskich korzeniach, który większość życia mieszkał w Gruzji i tworzył pejzaże dokumentujące tamtejszy krajobraz.

Ilija Zańkowski (ros. Илья Николаевич Занковский, gruz. ილია ზანკოვსკი) urodził się około 1832 roku, studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu a następnie objął stanowisko kartografa na Wydziale Topograficzno-Wojskowym Kaukaskiego Okręgu Wojskowego w Tibilisi . Dzięki swojej pracy miał możliwość częstego podróżowania do miejsc odległych i niedostępnych, odwiedzał małe wioski położone wśród gór Kaukazu i w wolnych chwilach szkicował otaczający go krajobraz.

Zańkowski był przez współczesnych uznawany za mistrza górskich pejzaży. Motywy takie jak najwyższy szczyt Kaukazu Elbrus (5642 m n.p.m.) czy Wąwóz Borżomski nieustannie powracają w jego twórczości – artysta chętnie powtarzał te same tematy odwzorowując różne momenty dnia i pory roku. Chętnie eksperymentował ze światłem przedstawiając krajobrazy w świetle księżyca lub widoki górskie, których głównym bohaterem wydaje się być wieczorna mgła.

Obraz ze zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich idealnie wpasowuje się w twórczość Zańkowskiego. Niewielki pejzaż ukazuje podupadłe zabudowania gospodarcze skąpane w złotych promieniach zachodzącego słońca. Na pierwszym planie przestawieni zostali siedzący w cieniu dwaj wędrowcy w orientalnych strojach oraz towarzyszący im objuczony osioł. W tle można dostrzec zarysy górskich zboczy. Monochromatyczna, ciepła paleta barwna ograniczona do brązów i pomarańczy potęguje wrażenie gęstego i gorącego powietrza typowego dla letniego zmierzchu. „Pejzaż z Gruzji” można odczytywać jako przykład fascynacji artysty nie tylko dziką przyrodą, lecz także mieszkańcami Kaukazu.