W 1803 roku we Wrocławiu w słynnej oficynie Wilhelma Bogumiła Korna wydano polski podręcznik dla najmłodszych. Było to:
Nowy elementarz polski z obrazkami zawieraiący różne do poięcia dzieci stosowne wiadomości, powieści i nauki moralne, wwypisy z historyi naturalney i wiersze wyborne celnieyszych autorów oyczystych
Autorem podręcznika był Jerzy Samuel Bandtkie (1768-1835) polski bibliotekarz i bibliograf, filolog, historyk, językoznawca i wydawca. Za wzór posłużył mu – pod względem koncepcji – niemiecki podręcznik Krzysztofa J. Meviusa, Bandtkie położył jednak nacisk na fonetykę polską i wprowadził teksty literatury polskiej. Edycja zawiera 8 miedziorytów ręcznie kolorowanych (przedstawiających głównie zwierzęta), które miały pełnić funkcje objaśniające i dydaktyczne. Elementarz stał się, zwłaszcza na Śląsku, popularną książką do nauki języka polskiego.
Ossoliński egzemplarz nosi sygnaturę 4.052 i w wersji cyfrowej dostępny jest w Dolnośląskiej Bibliotece Cyfrowej: http://www.dbc.wroc.pl/publication/6215
- Jerzy Samuel Bandtkie, Nowy elementarz polski z obrazkami[…], Wrocław 1803
- Jerzy Samuel Bandtkie, Nowy elementarz polski z obrazkami[…], Wrocław 1803
- Jerzy Samuel Bandtkie, Nowy elementarz polski z obrazkami[…], Wrocław 1803
Autor podręcznika, Jerzy Samuel Bandtkie, związany był z dwoma miastami: Wrocławiem i Krakowem.
Ukończył ośmioletnie Gimnazjum św. Elżbiety, a następnie studia uniwersyteckie w Halle i Jenie, gdzie studiował teologię, historię i filozofię. Pracował jako guwerner u pastora Nürnburgera pod Wrocławiem i u kasztelana Piotra Ożarowskiego w Brzozie; nauczyciel prywatny; tłumacz przysięgły; wykładowca języka polskiego i łaciny oraz bibliotekarz w swym dawnym gimnazjum we Wrocławiu w latach 1798–1810. Od 1802 r. współpracował z wydawnictwem Kornów w zakresie publikacji polskojęzycznych, później (1804 r.) został rektorem Gimnazjum św. Ducha i bibliotekarzem przy kościele św. Bernardyna. W okresie wrocławskim opublikował szereg rozpraw naukowych dotyczących historii Śląska, a zwłaszcza jego związków językowych z Polską. Dowodził związków słowiańskiej autochtonicznej ludności Śląska z Polską polemizując z historykami czeskimi i niemieckimi. Jako tłumacz przysięgły języka polskiego, wizytował na zlecenie władz pruskich szkoły warszawskie, i wówczas to sprzeciwiał się celowej germanizacji młodzieży szkolnej i reszty ludności.W pismach niemieckich wykazywał historyczną polskość Śląska i gwary śląskiej.
W trakcie licznych podróży między innymi do Drezna, Berlina, Warszawy, Petersburga poznał Tadeusza Czackiego i Adama Czartoryskiego, dzięki którego zabiegom powierzono mu stanowisko kierownika Biblioteki Jagiellońskiej i profesora bibliografii UJ. W związku z powyższym w 1811 r. przeniósł się do Krakowa. Pracując w bibliotece wzbogacił księgozbiór Jagiellonki o wiele cennych edycji, uporządkował i skatalogował należące do niej zbiory kolegium pojezuickiego, uruchomił w bibliotece czytelnię dla wszystkich osób, również spoza kręgu naukowego uczelni. Pełnił z ramienia Akademii godność senatora Rzeczypospolitej Krakowskiej, był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki, wraz z rektorem W. Litwińskim zainicjował powstanie Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Wydawał czasopisma naukowe, pomoce do nauki język polskiego i słowniki polsko-niemieckie. opublikował szereg prac naukowych. Stosując metody nowoczesnego językoznawstwa, udowodnił przynależność gwary śląskiej do polszczyzny oraz słowiański rodowód autochtonicznych Ślązaków. Z jego inicjatywy i dzięki jego szerokim powiązaniom naukowym do zajęć uniwersyteckich weszła po raz pierwszy slawistyka, a Kraków stał się ośrodkiem badań słowianoznawczych.