Od 4 listopada 2014 r. do 1 lutego 2015 r. w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku
prezentowana będzie wystawa Bartholomeus Spranger: Splendor and Eroticism in Imperial Prague

Pokazane na niej zostaną dwa rysunki ze zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich – Alegoria oraz Artemida (Diana) z Efezu.

Oba dzieła pochodzą z przeworskiej kolekcji księcia Henryka Lubomirskiego, przekazanej na podstawie umowy zawartej w 1823 r. z hrabią Józefem Maksymilianem Ossolińskim do Muzeum Książąt Lubomirskich w Ossolineum.

Artemida (Diana) z Efezu

Alegoria Czasu i Sztuki

Bartholomeus Spranger (1546-1611) był jednym z najwybitniejszych niderlandzkich artystów manierystycznych pracujących m.in. w Rzymie dla kardynała Alessandro Farnese i papieża Piusa V. W Wiedniu w 1575 r. został nadwornym malarzem cesarza Maksymiliana II, a następnie od 1576 r. cesarza Rudolfa II w Pradze. Za sprawą mecenatu cesarskiego w tym czasie miasto to stało się najważniejszym centrum sztuki manierystycznej w tej części Europy, skupiającym najwybitniejszych artystów. Spranger, znakomity malarz i rysownik, tworzył głównie kompozycje alegoryczne i mitologiczne. Prace jego charakteryzują się wydłużeniem postaci ukazanych w skomplikowanych, wyrafinowaniem pozach. Znakomitym przykładem tego są rysunki z ossolińskiej kolekcji.

Boginię łowów i płodności Dianę z Efezu, przedstawił artysta, zgodnie z tradycją antyczną, jako smukłą niewiastę z wieloma biustami i tzw. corona muralis na głowie.

Zagadkowym i skomplikowanym dziełem jest Alegoria określana również jako Alegoria Czasu i Sztuki. „W rysunku wrocławskim na pierwszym planie przedstawione są uskrzydlone postaci – anioła z klepsydrą i szatana z kosą, określone wyraźnie poprzez zróżnicowanie skrzydeł, pierzastych u anioła i błoniastych u szatana. Gesty ich rąk wskazują na prowadzenie stąpającego między nimi konia, który jest jednym z atrybutów Czasu. Symbolikę tego rysunku określić można jako Alegorię dobrze i źle przeżytego Czasu. Jednak o wielości znaczeń wyjątkowego dzieła Sprangera, świadczyć mogą też inne, dopuszczalne interpretacje”.

Na nowojorskiej wystawie prezentowane będą jeszcze dwa dzieła Sprangera ze zbiorów polskich: obrazy – Chrzest Chrystusa z Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Vanitas z Zamku Królewskiego na Wawelu.

Pracownicy Ossolineum – Urszula Wencka i Katarzyna Kenc-Lechowska – przygotowują rysunki do wyjazdu.

Pracownicy Ossolineum – Urszula Wencka i Katarzyna Kenc-Lechowska – przygotowują rysunki do wyjazdu.