Wzgardzony i odepchnięty przez ludzi, Mąż boleści, oswojony z cierpieniem, jak ktoś, przed kim się twarze zakrywa, wzgardzony tak, iż mieliśmy Go za nic. Lecz On się obarczył naszym cierpieniem, On dźwigał nasze boleści, a myśmy Go za skazańca uznali, chłostanego przez Boga i zdeptanego. Lecz On był przebity za nasze grzechy, zdruzgotany za nasze winy. Spadła Nań chłosta zbawienna dla nas, a w Jego ranach jest nasze zdrowie
(Izajasz 53, 3-4)
Przedstawienie Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, oparte na źródłach biblijnych i apokryficznych, to najbardziej dramatyczny i najczęściej występujący temat w sztuce chrześcijańskiej, znany już od 1. połowy V w. Ukrzyżowany Jezus ukazany jest przeważnie w otoczeniu postaci biblijnych zgromadzonych pod krzyżem – przede wszystkim Marii i Jana Ewangelisty, często też Marii Magdaleny, Marii Kleofasowej, św. Longina czy żołnierzy rzymskich, którzy dzielą między siebie szaty Chrystusa. W ikonografii wydarzenia pojawiają się również przedstawienia dwóch łotrów, ukrzyżowanych obok Jezusa, wspomnianych w Ewangelii.
Zapraszamy do obejrzenia ilustracji ze starych druków ZNiO, przedstawiających scenę ukrzyżowania w różnych technikach i stylach, ujęciach oraz interpretacjach.
- Guillermus Parisiensis, Postilla super Epistolas et Evangelia, Bazylea: druk. N. Kessler, I X 1492 (sygn. XV-206)
- Guillermus Parisiensis, Postilla super Epistolas et Evangelia, Haguenau: druk. H. Gran, 8 XII 1492 (sygn. XV-55)
- Missale Cracoviense, Norymberga: druk. G. Stuchs nakł. J. Hallera, [ok. 1494] (sygn. XV-227)
- Horae Beatae Virginis Mariae ad usum Parisiensem = Heures à l’usage de Paris, Paryż: druk. T. Kerver, 9 IV 1499 (sygn. XV-14)
- Missale Vratislaviense, Kraków: [druk. K. Hochfeder] nakł. J. Hallera i S. Hybera, [po 1 VII 1505] (sygn. XVI.F.4317)
- Johannes von Paltz, Celifodina […], Lipsk: druk. M. Landsberg, 1511 (sygn. XV-261)
- Missale Cracoviensis dyocesis, Kraków: druk. J. Haller, [29 XI 1515 – 1 II 1516] (sygn. XVI.F.4053)
- Missale Romanum […], Wenecja: J. Varisenus, 1572 (sygn. XVI.F.14129)
- Triod kwietny, Poczajów: druk. Bazylianów, 1786 (sygn. XVIII-28709)