W kolekcji monet polskich Działu Numizmatycznego Muzeum Książąt Lubomirskich znajduje się nieduży skarb nowożytnych monet, liczący 36 numizmatów. Znaleziono go w nieznanych dla nas okolicznościach w 1971 roku w Brzegu (pow. loco, woj. opolskie). W tym samym roku depozyt ten zakupiony został przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu. Opisywane znalezisko gromadne składa się z monet zdawkowych – greszli oraz krajcarów – wyemitowanych w 1. tercji XVII wieku. Wszystkie monety ze skarbu brzeskiego wybite zostały za czasów panowania dwóch władców z dynastii Habsburgów – Ferdynanda II (1619–1637) i Ferdynanda III (1637–1657).
W skład skarbu wchodzą greszle z mennicy wrocławskiej (ryc. 1), nyskiej (ryc. 2) oraz opolskiej (ryc. 3), które bite były w latach 1624–1625. W przedstawianym skarbie dominują egzemplarze z mennicy wrocławskiej. Śląskie monety krajcarowe ze skarbu z Brzegu pochodzą wyłącznie z mennicy wrocławskiej. Wśród tych monet dominują monety trzykrajcarowe z 1631 roku (osiem egzemplarzy; ryc. 4) oraz z 1632 roku (sześć egzemplarzy). Niewielką domieszką do pieniądza śląskiego jest moneta ołomuniecka Ferdynanda II oraz trzy numizmaty z mennicy w Kłodzku, noszące tytulaturę Ferdynanda III (ryc. 5).
Przedstawiony skarb greszli i krajcarów z Brzegu możemy uważać za zasób podręcznej gotówki, który został najprawdopodobniej celowo zdeponowany, być może w wyniku zbliżającego się zagrożenia. Licząc greszle po ¾ krajcara, a pozostałe monety zgodnie z ich wartością nominalną – jednego i trzech krajcarów – widzimy, że analizowane znalezisko miało wartość 68 i ¾ krajcara. Czas ukrycia opisywanego skarbu (terminus post quem) ustalają śląskie monety trzykrajcarowe z 1632 roku.
Śląsk, Ferdynand II, greszel 1625, men. Wrocław, Hans Rieger.
Av: dwugłowy Orzeł cesarski, z dwupolową tarczą herbową (belka austriacka i skosy staroburgundzkie) na piersi, u dołu, z boków skrzydeł inicjały H-R.
Rv: jabłko panowania z cyfrą 3 w środku, z boków data 16-25.
Srebro; 0,761 g; 16,4 mm; 340˚; F.u.S. 126; Halačka 1055; nr inw. C 9021
Śląsk, Ferdynand II, greszel 1624, men. Nysa, Jan Jakub Huser.
Av: dwugłowy Orzeł cesarski, z dwupolową tarczą herbową (belka austriacka i skosy staroburgundzkie) na piersi, z boków i między głowami Orła inicjały I-I-H.
Rv: jabłko panowania z cyfrą 3 i dwoma kulkami w środku, z boków data 16-24, pod datą po kulce.
Srebro; 0,648 g; 16,2 mm; 150˚; F.u.S. 150; Halačka 1097; nr inw. C 9020.
Śląsk, Ferdynand II, greszel 1625, men. Opole, Salomon Fenzel.
Av: dwugłowy Orzeł cesarski, z dwupolową tarczą herbową (belka austriacka i skosy staroburgundzkie) na piersi.
Rv: jabłko panowania z cyfrą 3 w środku, z boków data 16-25, niżej inicjały mincmistrza S-F, całość zamknięta w czwórliściu.
Srebro; 0,786 g; 17,1 mm; 270˚; F.u.S. 161; Halačka 1115; nr inw. C 9050.
Śląsk, Ferdynand II, 3 krajcary 1631, men. Wrocław, Hans Rieger.
Av: [trzy skrzyżowane haki do canów]FERD·II·D:G·R·-(3)·I·S·A·G·H·B·REX·, popiersie władcy w prawo, w kryzie i wieńcu laurowym na głowie.
Rv: ARCHID·AU-(HR w ligaturze)DU·BU·C·T·631·, pod koroną Orzeł cesarski, w prawej łapie trzyma miecz sztychem do góry, w lewej berło, z tarczką z dwupolowym herbem cesarstwa na piersi.
Srebro; 1,481 g; 20,2 mm; 170˚; F.u.S. 236; Halačka 1020; EM3 692; nr inw. C 9033.
Czechy, Ferdynand III, 3 krajcar 1630, men. Kłodzko, Petr Hema.
Av: FERD:III·D·G-(3)HV:BO:Ec·REX·, popiersie cesarza w wieńcu laurowym i wysokiej kryzie, w prawo.
Rv: ARCHIDVX-(litera H, z której wyrasta litera P)AVST:Ec·1630, pod koroną pięciopolowa tarcza herbowa (skwadrowany Lew czeski i Rzeki węgierskie, w polu sercowym dwupolowy herb Austrii: Belka austriacka i Skosy staroburgundzkie).
Srebro; 1,470 g; 20,7 mm; 100˚; F.u.S. 2859; Halačka 1335; nr iwn. C 9047.