W dniach 28-30 czerwca 2022 zapraszamy na dziedziniec Ossolineum na cykl spotkań z ukraińska kulturą, na który złożą się:
1. Spotkanie autorskie z Katarzyna Łozą, poświęcone książce „Ukraina. Soroczka i kiszone arbuzy” (Wydawnictwo Poznańskie, 2022)
2. Czytania performatywne sztuk współczesnych ukraińskich dramaturgów: Ołeksandra Witry i Nedy Neżdany (wydarzenie przygotowane we współpracy z Centrum Transkulturowych Studiów Posttotalitarnych Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego)
Dziedziniec Ossolineum
ul. Szewska 37
Wstęp wolny
Szczegółowy program wydarzeń
Wtorek, 28 czerwca 2022, godz. 18.00
Katarzyna Łoza
Zapraszamy na spotkanie autorskie poświęcone książce „Ukraina. Soroczka i kiszone arbuzy” Spotkamy się z Katarzyną Łozą – warszawianką, która 18 lat temu przeprowadziła się do Lwowa i tam założyła rodzinę. Porozmawiamy o Ukrainie – jej kulturze, złożonej tożsamości i doświadczaniu codzienności we Lwowie. Nasza gościni jest wieloletnią przewodniczką, założycielką biura turystycznego i popularnego bloga Lwow.info, autorką artykułów prasowych poświęconych miastu i świetnie odebranego przewodnika po Cmentarzu Łyczakowskim, wydanego przez Wydawnictwo Ossolineum. Spojrzymy na Ukrainę jej oczami, a spotkamy się w miejscu wyjątkowym – pod rozłożystym kasztanem na wewnętrznym dziedzińcu Ossolineum.
Spotkanie poprowadzi Wiktoria Malicka, pełnomocniczka Ossolineum we Lwowie w latach 2010-2020. Wydarzenie będzie transmitowane on-line na profilu Ossolineum na FB.
Środa, 29 czerwca 2022 r., godz. 18.00
Ołeksandr Witer
Czytanie performatywne
Ołeksandr Witer
„Szczęście na muszce”
Przekład z języka ukraińskiego Agnieszka Matusiak
Reżyseria Maria Gavrilova
Występują aktorki i aktorzy Teatru ZAR:
Jakub Fret
Kamila Klamut
Aleksandra Kugacz-Semerci
Orest Sharak
Maria Gavrilova
Żyjemy w przestrzeni historycznej spirali, w której nie istnieje i nie może istnieć nic stałego i niezmiennego. W jednej sekundzie wszystko może zostać zrujnowane i unicestwione. Nawet najbardziej demokratyczne społeczeństwa są narażone na ataki i zniszczenia. Wzloty i upadki krajów – to gra losu i historii, a nie coś, co jest dane na zawsze i stale. Prezentowany dramat można odczytać jako fantastyczną historią z życia „Informacyjno-Humanitarnego Centrum” (jakim nazywane są obozy dla uchodźców); w rzeczywistości to przypowieść o prawdziwych ludzkich wartościach i o gotowości człowieka dotrzymywania ich bez względu na okoliczności. «Wolności nie otrzymuje się w spadku. O prawdziwą wolność należy walczyć każdego dnia przez całe życie» – to główne przesłanie sztuki. Bohaterami dramatu są uchodźcy, mieszkający w Centrum oraz jego pracownicy. Jednych i drugich dzielą okoliczności życia i właściwy im status społeczny. Jednak pragnienie wolności, leżące poza granicami jakichkolwiek formalnych statusów, jest łączącym ich mostem oraz swoistym papierkiem lakmusowym, pokazującym kim naprawdę jest człowiek, jakie są jego pragnienia i jaką cenę jest gotów zapłacić za wolność.
Ołeksandr Witer
Prezentowany dramat należy do korpusu badanych tekstów w projekcie „I znów prolog?”, realizowanym przez Laboratorium Transkulturowych Studiów nad Teatrem i Dramatem Postkomunistycznej Europy w ramach Centrum Transkulturowych Studiów Posttotalitarnych Wydziału Filologicznego UWr. W Ukrainie dramat wygrał najważniejszy literacki konkurs „Koronacja Słowa”, zaś w 2017 roku zwyciężył w międzynarodowym konkursie EURODRAM. European Network for Drama in Translation w Paryżu.
Czwartek, 30 czerwca 2022 r., godz. 18.00
Neda Neżdana
Czytanie performatywne.
Neda Neżdana
“Zagubieni we mgle”
Reżyseria Mykhailo Pshenychnyi
Czytanie tekstu odbędzie się w języku ukraińskim.
Występują aktorzy teatrów ukraińskich:
Mykhailo Pshenychnyi
Lyubava Hreshnova
Olena Turbal
Tala Kalatay
Dramat fantasy. Dom z dziwną rodziną w zagubionym we mgle świecie. Spadają tu bomby i samoloty, trudno zrozumieć, z której strony i kto do kogo strzela. Nigdy też nie wiadomo, kto przyniesie podarunek, a kto śmierć. W powietrzu zostaje zestrzelony samolot. Mężczyzna, zostawiwszy w domu matkę i ciężarną żonę, wyrusza na poszukiwanie osoby, która spadła z nieba. W tym czasie ta zjawia się w jego domu. Okazuje się, że jest to kobieta, z którą dorastał, która była mu najbliższa na całym świecie, którą kochał ponad życie. Kim są dla siebie teraz w tym dziwnym, spowitym gęstą mgłą świecie? Co z nimi będzie? I co stanie się z tym światem, kiedy opadnie mgła?
„Zagubieni we mgle” to rozpisany na cztery głosy dramat o współczesnej Ukrainie, pogrążonej w absurdzie trwającej od 2014 roku wojny hybrydowej, i jej społeczeństwie, które w poszukiwaniu swej posowieckiej tożsamości tragicznie zagubiło się w oparach dziejów. Dramat jest laureatem ogólnoukraińskiego konkursu „Koronacja słowa”. Jego sceniczne czytanie w języku portugalskim miało miejsce na festiwalu Europejski Dramat w Lizbonie. Sztuka należy do korpusu badanych tekstów w projekcie „I znów prolog?”, realizowanym przez Laboratorium Transkulturowych Studiów nad Teatrem i Dramatem Postkomunistycznej Europy w ramach Centrum Transkulturowych Studiów Posttotalitarnych Wydziału Filologicznego UWr.
****
Ołeksandr Witer – właść. Oleksandr Mirosznyczenko, ukraiński dramaturg, reżyser, aktor. Kierownik działu literackiego Narodowego Centrum Sztuki Teatralnej im. Łesia Kurbasa w Kijowie. Przewodniczący Asocjacji Niezależnych Działaczy Teatralnych. Urodził się w 1972 roku w Kijowie. Absolwent Akademii Estradowo-Cyrkowej (wydział aktorski) oraz Narodowego Uniwersytetu Teatru, Kina i Telewizji im. Iwana Karpenki-Karego w Kijowie (wydział reżyserski). Jest reżyserem ponad 30 sztuk teatralnych, zrealizowanych w teatrach Kijowa, Ługańska, Odessy, Czerniowców, Moskwy, Sztipu (Macedonia). Pracował jako główny reżyser rozgłośni radiowej „Kultura”. Pomysłodawca ogólno ukraińskiego konkursu sztuk radiowych. Wykładał w Narodowym Uniwersytecie „Akademia-Kijowsko-Mohylańska” oraz Narodowym Uniwersytecie Teatru, Kina i Telewizji im. I. Karpenki-Karego w Kijowie. Prowadził autorskie klasy mistrzowskie reżyserii, dramaturgii, sztuki aktorskiej, retoryki. Współzałożyciel kijowskiego Teatru Most [Театр Міст]. Jest wykonawcą ponad czterdziestu ról kinowych, filmowych i teatralnych. Autor wierszy oraz scenariuszy filmowych, radiowych i estradowych. Jego utwory publikowane były w czasopiśmie „Dnipro”, almanachu Współczesna Ukraińska Dramaturgia [Сучасна українська драматургія], antologiach Po drugiej stronie pauzy [Потойбіч паузи], 13 współczesnych ukraińskich sztuk [13 сучасних українських п’єс], Majdan. Przed i później [Майдан. До і після], Od nieba do ziemi [Від неба до землі], Labirynt z lodu i ognia [Лабіринт із криги та вогню], autor i współpomysłodawca antologii współczesnych sztuk Inny dramat [Інша Драма]. Jego utwory były tłumaczone na język angielski, francuski, polski, estoński, rosyjski, serbski, macedoński, grecki, turecki. Jego utwory dramatyczne i filmowe wystawiane były w Ukrainie (m.in. Kijów, Lwów, Charków, Dnipro, Mikołajów, Mariupol, Kropywnycki, Iwano-Frankiwsk) oraz zagranicą – USA, Izrael, Irak, Francja, Polska, Białoruś, Estonia, Rosja, Armenia, Gruzja, Słowacja, Macedonia, Serbia, Grecja. Laureat międzynarodowych i krajowych festiwali i konkursów dramaturgicznych, m.in. Grand Prix festiwalu Tydzień Współczesnej Ukraińskiej Dramaturgii, Grand Prix konkursu Koronacja Słowa. Trzy spośród jego sztuk są zwycięzcami sieci EURODRAM. European Network for Drama in Translation, jedna znajduje się w katalogu najlepszych sztuk Europejskiej Konwencji Teatralnej. W Polsce była wystawiana jego sztuka Labirynt, w reżyserii i przekładzie Andrzeja Szczytki (premiera 23 maja 2016, Centrum Kultury Zamek).
Neda Neżdana (właśc. Nadija Mirosznyczenko) – urodzona w 1971 w Krematorsku (obwód doniecki), kulturolożka, poetka, jedna z najważniejszych ukraińskich dramatopisarek XXI wieku, doktorka nauk humanistycznych. Ukończyła Kijowski Uniwersytet Lingwistyczny (filologia romańska ) i Akademię Kijowsko-Mohylańską (kulturologia). Studiowała w Centrum Współczesnej Dramaturgii Eksperymentalnej im. Anatolija Diaczenki. Była kierowniczką działu teatralnego pisma „Kino-Teatr”, pracowała jako kierowniczka literacka, scenarzystka, redaktorka, kuratorka licznych krajowych i zagranicznych projektów dramaturgiczno-teatralnych. Wykładowczyni teorii i praktyki dramaturgicznej na Uniwersytecie im. Tarasa Szewczenki w Kijowie. Kierowniczka Oddziału Projektów Dramaturgicznych Narodowego Centrum Sztuki Teatralnej im. Ł. Kurbasa w Kijowie. Współzałożycielka kijowskiego Teatru MIST. Przewodnicząca Konfederacji Dramaturgów Ukrainy, kuratorka biennale „Nowe Sztuki Europejskie” w Wiesbaden. Autorka ponad 20 sztuk, a także scenariuszy radiowych, filmowych i telewizyjnych, tłumaczka z języka francuskiego, rosyjskiego i białoruskiego. Jej utwory były prezentowane na ukraińskiej scenie lub ekranie ponad 100 razy (Kijów, Biała Cerkiew, Dnipro, Kremenczuk, Ługańsk, Odessa, Mikołajów, Cherson, Lwów, Łuck, Równe, Tarnopol, Użhorod, Czerniowce). Jej dramaty wzbudziły także zainteresowanie zagranicą – publikacje, sceniczne czytania, udział w festiwalach, przedstawienia w Rosji, Białorusi, Estonii, Litwie, Estonii, Armenii, Serbii, Macedonii, Kosowie, Szwecji, Niemczech, Portugalii, Turcji, Iraku, USA, Australii, a także w Polsce. Laureatka najbardziej prestiżowych nagród na Ukrainie. Jej trzy sztuki: Milion spadochroniarzy, Kto otworzy drzwi? i Kiedy powraca deszcz zostały włączone do katalogu najlepszych sztuk Europy (w 2004, 2006, 2008 i 2012).
Agnieszka Matusiak – profesorka nauk humanistycznych, literaturoznawczyni, slawistka. Kierowniczka Centrum Transkulturowych Studiów Posttotalitarnych na Wydziale Filologicznym UWr. Redaktorka naczelna czasopism naukowych „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia” (Wrocław) oraz „Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe” (Lwów-Kijów-Wrocław), autorka licznych prac z zakresu literatury i kultury rosyjskiej i ukraińskiej, studiów memorialnych i nad traumą, studiów postkolonialnych i dekolonialnych oraz historii i kultury Żydów na Ukrainie. Pomysłodawczyni i współorganizatorka, m.in., cyklu wydarzeń naukowo-artystycznych z okazji 20-lecia niezależności Ukrainy pn. „Pociąg do Ukrainy” (Wrocław, 2011) czy też Międzynarodowego Festiwalu Ukraina – Polska – Europa (którego trzon stanowił międzynarodowy panel dyskusyjny Teatr i dramat w kulturach posttotalitarnych Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej), 13-15 listopada 2014 w Ośrodku Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. Obecnie kieruje projektem „I znów Prolog?”, realizowanym przez Laboratorium Transkulturowych Studiów nad Teatrem i Dramatem Postkomunistycznej Europy we współpracy z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie (2021). Na Ukrainie w polu działań performatywnych współpracuje z Instytutem Ukraińskim w Kijowie oraz Narodowym Centrum Sztuki Teatralnej im. Ł. Kurbasa w Kijowie.