Jeden z najznamienitszych władców Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Stefan Batory (Bathory Istvan, 1533 – 1586) swoją monarszą karierę rozpoczął jeszcze przed ożenkiem z Anną Jagiellonką i koronacją w Krakowie (1576). Jako potomek arystokratycznego rodu węgierskiego odebrał staranne wykształcenie, odbył także podróż do Włoch, gdzie studiował w Padwie. Brał udział w walkach z Turkami w szeregach wojsk habsburskich i trafił do niewoli, lecz gdy cesarz odmówił wykupienia go z rąk wrogów – przeszedł na ich stronę. Wstąpił na służbę popieranego przez Turków węgierskiego pretendenta do tronu („antykróla”), Jana II Zygmunta Zapolya, a wysłany z misją dyplomatyczną do Wiednia – trafił na dwa lata do aresztu domowego. Po powrocie na Węgry Batory wziął udział w bratobójczym konflikcie ze stronnictwem prohabsburskim, a po śmierci  Jana Zapolyi – dzięki poparciu sułtana tureckiego Selima II – został wybrany na księcia Siedmiogrodu podczas sejmu w Gyulafehervar (obecnie Alba Iulia) w dniu 25 maja 1571 roku. Wyznaczywszy swojego starszego brata Krzysztofa na następcę, rozpoczął kampanię przeciw Węgrom wspierającym Habsburgów. Zwycięstwem nad siłami cesarskimi w bitwie pod Kerelőszentpál (1575) Stefan Batory umocnił swoje panowanie nad Siedmiogrodem. Niedługo jednak pozostał w swoim księstwie – rok później czekał go awans z księcia na króla (i wielkiego księcia zarazem) w zakarpackim mocarstwie polsko-litewskim…