„Ecclesiastes Xyęgi Salomonowe”, 1522

Z okazji Światowego Dnia Książki prezentujemy dziś Państwu najstarszą zachowaną w całości książkę w języku polskim – unikatowe Ecclesiastes Xyęgi Salomonowe, które polskim wykładem kaznodzieyskye myanuiemy. Jest to przekład Księgi Koheleta, który wyszedł spod pras krakowskiego typografa Hieronima Wietora. Tłumaczenia dokonał współpracujący z Wietorem Hieronim Spiczyński.

W książkach drukowanych język polski zaczął pojawiać się od ok. 1475 r. Na wydanie całej książki w języku polskim trzeba było jednak poczekać ponad 20 lub 30 lat, kiedy to najprawdopodobniej w pierwszych latach XVI wieku w Krakowie zaczęto tłoczyć polskie druki. Do dziś przedmiotem sporu wśród naukowców jest to, co to były za książki i w którym właściwie roku zostały wydane, bowiem zachowały się jedynie ich fragmenty bez wyrażonej daty wydania.

Pierwsze zachowane w całości książki polskie pochodzą dopiero z 1522 r. Najstarszą z nich jest właśnie druk Ecclesiastes Xyęgi Salomonowe. Długo nie wiedziano o jej istnieniu, ponieważ, choć sam Wietor w przedmowie do innej książki z tego roku, Żywota Pana Jezu Krysta Baltazara Opeca, wspominał, że wydał już jakieś Księgi Salomonowe po polsku, błędnie identyfikowano je z tekstem Rozmów Marchołta z Salomonem. Dopiero pod koniec 1858 r. Włodzimierz Dzieduszycki odkrył ten druk w Stanisławowie i „kupił … za 5 Kr. ze zbioru książek Strzetelskiego, profesora emeryta” [Erazm Strzetelski, ur. w 1787, zm. 1862, był profesorem wymowy w gimnazjum w Samborze]. Ze zbiorów Biblioteki Poturzyckiej Dzieduszyckich książka trafiła w czasie II wojny światowej do kolekcji ossolińskiej we Lwowie; obecnie przechowywana jest we Wrocławiu. Jest to jedyny znany egzemplarz Ecclesiastes, który zachował się do czasów współczesnych.