Sześćdziesiąt lat temu, w nocy z 12 na 13 sierpnia 1961 r. „domknęła się” żelazna kurtyna. Na mocy uchwały rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej zablokowane zostały wszystkie przejścia między Berlinem Wschodnim a Zachodnim. Jednocześnie rozpoczęto odgradzanie obu części podzielonego miasta za pomocą drutu kolczastego, zastąpionego później betonowym murem.

Berlin Zachodni był „solą w oku” władz radzieckich i ich wschodnioniemieckich wasali, wyłomem w żelaznej kurtynie, przez który w latach 1949–1961, korzystając ze swobody przemieszczania się między obiema częściami miasta, uciekło niemal 2,7 miliona obywateli Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Gdy radzieckie próby likwidacji za pomocą dyplomatycznych gróźb i faktów dokonanych tej enklawy wolnego świata na terytorium kontrolowanym przez komunistów zawiodły, zapadła decyzja o jej odcięciu i ogrodzeniu.

W ciągu 28 lat istnienia muru berlińskiego co najmniej 136 osób zginęło podczas próby jego sforsowania. Pierwszą ofiarą była Ida Siekmann, która 22 sierpnia 1961 r. wyskoczyła przez okno swojego mieszkania wychodzącego na zachodnią część miasta i zmarła w wyniku odniesionych obrażeń. Ostatnią – Winfried Freudenberg, który zginął 8 marca 1989 r., osiem miesięcy przed upadkiem muru, próbując przelecieć nad nim w samodzielnie zbudowanym balonie. Mur berliński był najważniejszym symbolem zimnowojennego podziału świata i zniewolenia mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej przez komunistyczną dyktaturę.

Poniżej prezentujemy fragmenty gazet z sierpnia 1961 r. pochodzących ze zbiorów Działu Czasopism Ossolineum.