Zakład Narodowy im. Ossolińskich zaprasza na wykłady organizowane w ramach XIV Dolnośląskiego Festiwalu Nauki 2011 tym razem odbywającego się pod hasłem „Nauka kluczem do natury”.
Spotkania odbywać się będą w dniach 20-21 września w budynku przy ul. Szewskiej 37, w sali  Refektarza, klatka schodowa „A”

Tematy wykładów:

Kwiaty naszych pradziadków (Gabinet Grafiki)
Ogród o zmierzchu – ogród spiskowca (Gabinet Grafiki)
Mapa jako wizerunek świata i zwierciadło epoki (Gabinet Kartografii)
Od Witkiewicza do Różewicza. Co o pisarzach mówią ossolińskie zbiory?(Dział Rękopisów)

mgr Małgorzata Mikuła – Gabinet Grafiki

Kwiaty naszych pradziadków (wykład i pokaz)
20 września godz. 10.00

„Była wzrostu małego, twarzy niepięknej, pomarszczonej, nosa szerokiego, oczów czarnych, dużych, brwi okrągłych, wielkich, ust ściśniętych; zawsze nosiła na głowie kapelusz; ubiór nosiła przystojny, na balach i zabawach kosztowny. Nadzwyczaj kochała kwiaty i ojczyznę. Była znakomitą damą, sprawiedliwą panią, uprzejmą sąsiadką, przychylną krewną, dobroczynną ubóstwu, wspaniała emigrantom polskim” – tymi słowami opisuje Ksawery Prek Magdalenę z Dzieduszyckich Morską, jedną z najbardziej interesujących kobiet swojej epoki. Podobnie jak Izabela z Flemingów Czartoryska była ona czynnie zainteresowana nowym widzeniem Natury. We wsi Zarzecze wybudowała według własnego pomysłu pałac, który otoczyła parkiem w stylu sentymentalno-romantycznym. Założenia projektowe szczegółowo opisała  w wydanym przez siebie „Zbiorze rysunków wyobrażających celniejsze budynki wsi Zarzecze w Galicji i w obwodzie Przemyskim leżącej (…)”,  1836. W albumie tym znalazły się również uwagi na temat roli kwiatów w ogrodzie oraz wzory bukietów na poszczególne miesiące ze szczegółowymi wskazówkami botanicznymi.

Magdalena z Dzieduszyckich Morska

Bukiet kwiatów, kwitnie od 15 maja do 30

Klomb z kwiatów całe lato kwitnących

Ogród o zmierzchu – ogród spiskowca (wykład i pokaz)
21 września godz. 13,15

Pamiętam, śród jesieni… przy wieczornym chłodzie;
Jutro miałem wyjechać… błądzę po ogrodzie!
W rozmyślaniu, w modlitwach szukałem tej zbroi,
Którą bym odział serce, miękkie z przyrodzenia,
I wytrzymał ostatni pocisk jej spojrzenia!
Błądziłem po zaroślach, gdzie mnie oczy niosą.
Noc była najpiękniejsza!
Adam Mickiewicz

Ludzie XVIII i XIX wieku byli zafascynowani Naturą. W Polsce – podobnie jak w całej romantycznej Europie – powstawały ogrody kształtowane według nowych wzorów. Były one nie tylko elementem krajobrazu, lecz swoistym manifestem filozofii i sposobu życia. Początki swe nowo tworzone – bądź na nowo przekształcane – ogrody i parki zawdzięczają poezji i malarstwu krajobrazowemu, aby – zwykłą koleją rzeczy – stać się dla nich inspiracją.

Cetnerówka

Telacze

Most Sobieskiego w Łazienkach 29 listopada 1830

mgr Piotr Galik – Gabinet Kartografii

Mapa jako wizerunek świata i zwierciadło epoki (wykład i pokaz)
20 września godz. 11.30
21 września godz. 10.00

„Mapa jako wizerunek świata i zwierciadło epoki”
Tempora mutantur et nos mutamur in illis

Zabytkowe mapy z kolekcji Gabinetu Kartografii Zakładu Narodowego im. Ossolińskich pozwalają dostrzec jak wielki wpływ na ich treść oraz formę graficzną miały czasy, w których je tworzono. Prezentacja wybranych eksponatów pozwala odbyć swoistą podróż w czasie – od surowego utylitaryzmu antyku poprzez chrześcijańską teologię średniowiecza, racjonalizm renesansu i przepych baroku po naukową ścisłość oświecenia aż do czasów współczesnych, w których znów górę bierze pierwiastek praktyczny. Tak więc po setkach lat rozwoju i rozkwitu kartografii jako zarówno dziedziny nauki, jak i sztuki, powracamy do coraz surowszej formy (coraz częściej już tylko wirtualnej) służącej prezentacji tego, co jest uznawane za esencję cywilizacji dzisiejszej: „czystej” informacji.  A jednak dawne mapy, choć już nieaktualne, niedokładne i obfitujące w „zbędne ozdoby” wciąż budzą zainteresowanie mimo swoich licznych wad. Pozostają bowiem zwierciadłem, w którym wciąż można ujrzeć wizerunek minionych epok.

Mapa Ebstorf, wyobrażenie Europy, ok.1300

Tabula Peutingeriana, średniowieczna kopia antycznej mapy Europy

Mapa Włoch z 1631 roku

mgr Hanna Kulesza – Dział Rękopisów

Od Witkiewicza do Różewicza. Co o pisarzach mówią ossolińskie zbiory? (wykład i pokaz)
20 września godz. 13.00
21 września godz. 11.30

Posługując się bogatymi zbiorami Zakładu Narodowego im. Ossolińskich spróbujemy uchylić rąbka tajemnicy, jaką otoczony jest proces  twórczy. Przykłady zaczerpniemy przede wszystkich z materiałów dostępnych na co dzień tylko badaczom  – z rękopisów i maszynopisów, pokreślonych brulionów, notatek, listów, utworów młodzieńczych, żartobliwych tekstów dla przyjaciół, fotografii, słowem tego, co zwykle pozostaje na marginesie zainteresowań czytelnika. Dowiemy się, dlaczego zawarte w nich informacje, przybliżające życie i osobowość autora, są ważne dla naukowców i zwykłych czytelników.  Za przewodników po krainie artystycznej kreatywności posłużą nam Stanisław Ignacy Witkiewicz, zwany Witkacym i Tadeusz Różewicz.

Stanisław Ignacy Witkiewicz to twórca wszechstronny i niezwykle oryginalny – dramaturg, malarz i fotograf, filozof i teoretyk sztuki. Przybliżymy jego postać, niedostatecznie obecną w powszechnym odbiorze, bardzo współczesną w łamaniu konwencji, prowokowaniu i świadomym kreowaniu wizerunku. Zwrócimy uwagę na to, czy i jak pisarze kształtują swój wizerunek i na ile jest możliwe odnalezienie w utworach  śladów  ich autentycznej osobowości.  Odkryjemy, jak ważną rolę w zrozumieniu artysty pełnią rzeczy tworzone mimochodem, które pozostawały na uboczu jego twórczości.

Z kolei Tadeusz Różewicz, jeden z najwybitniejszych poetów współczesnych, obecny od lat w kanonie lektur, jest znany z ascetycznych form wypowiedzi i ostrożnego dawkowania informacji o sobie. Oglądając faksymile i oryginały brulionów jego wierszy przyjrzymy się warsztatowi poety, zastanowimy się, dlaczego tak ważne jest dla niego znalezienie odpowiednich słów.

Wykład i prezentacja będą połączone z wystawą oryginalnych rękopisów i dokumentów ze zbioru Działu Rękopisów ZNiO.

S.I.Witkiewicz w Zakopanem

Witkiewicz, rysunek w sztambuchu M.Wasylewskiej

S.I.Witkiewicz, W małym dworku

S.I.Witkiewicz, 622 upadki Bunga

Tadeusz Różewicz, Na obrzeżach poezji