Przypadający na XVIII wiek i pierwszą połowę XIX stulecia rozwój prasy drukowanej spowodował aktywne włączenie kobiet w proces wydawniczy. Zostały zauważone zarówno jako czytelniczki gazet i czasopism, jak i redaktorki prasy kobiecej, a nawet założycielki własnych periodyków.

To wówczas pojawia się nazwisko Wandy Maleckiej (pseud. Pustelniczka z ulicy Wiejskiej) – poetki, tłumaczki z języka angielskiego i francuskiego, a przede wszystkim autorki, która zapisała się w historii polskich mediów jako pierwsza kobieta-redaktor i wydawca własnego czasopisma.

Karierę rozpoczęła od redagowania rękopiśmiennego “Domownika” (wydawanego w latach 1818-1820) w celu “uprzyjemnienia chwil matce, bratu i kilku przyjaciółkom”. Jednakże największy rozgłos przyniosła jej “Bronisława. Pamiętnik Polek”, której pierwszy numer – opublikowany w 1822 r. – zbiegł się z początkiem polskiego romantyzmu.

Redaktorka prezentowała w kwartalniku m.in. dzieła literatury zagranicznej, głównie we własnym przekładzie. Były tam również teksty niejako biograficzne poświęcone kobietom, które zapisały się na kartach historii: m.in. Marii Leszczyńskiej, a także ciekawostki z “Revue Encyklopedique” i “Bibliothéque Universelle”. Malecka chętnie pisała również o najnowszych trendach obowiązujących w modzie damskiej. W latach 1822-1823 ukazały się cztery numery tego periodyku, a nakład każdego wynosił 100 egzemplarzy.

W 1828 r. Malecka powołała do życia nowy periodyk literacki zatytułowany “Wanda. Tygodnik Nadwiślański”, który ukazywały się do roku 1829. W sumie wyszło 12 numerów „Wandy”. Podobnie jak poprzednio, było to czasopismo kobiece. Obok przedruków dzieł literackich zawierało również publikacje o stricte dziennikarskim charakterze. Malecka chętnie zamieszczała artykuły historyczne, kontynuowała znany z szpalt „Bronisławy” temat zasłużonych kobiet, tłumaczyła teksty podróżnicze.

Wanda Malecka zamieszczała teksty i tłumaczenia swojego autorstwa nie tylko we własnych czasopismach, publikowała m.in. w „Rozmaitościach Warszawskich”, „Niezapominajkach”, „Wianku”, „Magazynie Powszechnym”, „Muzeum Domowym”, czy „Nowym Kolumbie” F. S. Dmochowskiego.

W latach 1826-1831 Malecka redagowała “Wybór Romansów” – nową serię wydawniczą, w ramach której ukazało się kilka utworów w jej tłumaczeniu m.in. dzieła T. Moore’a, G.G. Byrona czy W.Scotta.

Głównym zajęciem Maleckiej aż do ostatnich dni życia były tłumaczenia prozy angielskiej i francuskiej. Wśród nich wymienić można chociażby: E. Souvestre “Człowiek i pieniądze”; F. R. Chateaubriant “Wspomnienia Włoch, Anglii i Ameryki”,  J. L. Campan “Rady dla młodych dziewcząt”, V. Denoir “Nowe rozmowy francuskie”.

W zbiorach Ossolineum znajdują się zarówno tłumaczenia autorstwa Wandy Maleckiej, jak i czasopisma przez nią redagowane.

Oprac. Żaklina Szynkiewicz (Dział Przechowywania i Udostępniania ZNiO).