150 lat temu – 2 grudnia 1872 roku w Krakowie – zmarł Wincenty Pol.
Poeta romantyczny, geograf, uczestnik powstania listopadowego (za co został odznaczony orderem Virtuti Militari), mocno zaangażowany w działalność patriotyczną. W związku z swoją pasją geograficzną wiele podróżował – od Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego po Wołyń i Polesie, po Karpatach od Tatr po Karpaty Wschodnie. Efektem tych podróży były prace naukowe poświęcone m. in. przyrodzie, etnografii i geografii ziem polskich, ale także utwory poetyckie o tematyce górskiej.
W 1849 Pol objął na Uniwersytecie Jagiellońskim katedrę geografii (pierwszą w Polsce, a drugą na świecie), w związku z czym otrzymał na uczelni stanowisko profesora nadzwyczajnego „geografii powszechnej, fizycznej i porównawczej”. Wykłady prowadził od roku 1850 do 1853, kiedy został usunięty z Uniwersytetu pod zarzutem nielojalności wobec władz zaborczych.
W 2. połowie lat 40. XIX wieku Pol współpracował także z Ossolineum – współredagował, razem z dyrektorem ZNiO, Adamem Kłodzińskim, wydany w 1848, tom czasopisma Zakładu – „Biblioteka Zakadu Narodowego im. Ossolińskich”.
W obecnych zbiorach Zakładu Narodowego znajdują się liczne obiekty związane z Wincentym Polem – rękopisy jego autorstwa, wydania jego twórczości, dwa rysunki symboliczne autorstwa Pola oraz rysunki i grafiki związane z jego twórczością i osobą. Część tych obiektów prezentujemy poniżej.
- Oprawione rękopisy Wincentego Pola (Dział Rękopisów ZNiO)
- „Papiery i poezye Wincentego Pola” (Dział Rękopisów ZNiO)
- „Diariusz Walentego Rożanki, Dworzanina…”, 18161, księga pierwsza (Dział Rękopisów ZNiO)
- Rysunek aut. W. Pola (Dział Sztuki MKL ZNiO)
- Rysunek aut. W. Pola (Dział Sztuki MKL ZNiO)
- Juliusz Kossak – „Sceny z Pieśni Janusza Wincentego Pola” (rysunek), Dział Sztuki MKL ZNiO
- Maciej Bogusz Stęczyński, „Park w Polance” (napis pod rysunkiem: Kabanka w ogrodzie. ang. w Polance przy Krośnie – ulubione miejsce Wincentego Pola… (rysunek, 1854) Dział Sztuki MKL ZNiO
- Michał Elwiro Andriolli (ryt. E. Gorazdowski), „Z poematu W. Pola ‚Pacholę Hetmańskie” („Kłosy”, rycina) Dział Sztuki MKL ZNiO
- „Rysował Wojciech Kossak podług akwareli ojca” (rytował A. Chromański), „Scena z ‚Mohorta’ Wincentego Pola” Dział Sztuki MKL ZNiO
- Z pieśni Wincentego Pola” – kopia z akwareli Juliusz Kossaka (ryt. E. Gorazdowski) Dział Sztuki MKL ZNiO