Ossolińskie zbiory kryją w sobie wiele tajemnic.
W sezonie 2018/2019 zapraszamy do udziału w wykładach z cyklu Z ossolińskiej kolekcji. Tajemnice i odkrycia. Każdy z nich jest okazją do spotkania z historią Zakładu Narodowego i bogactwem ossolińskich zbiorów.
Wszystkie spotkania odbywają się w Refektarzu gmachu głównego Ossolineum (ul. Szewska 37) raz w miesiącu, w czwartek o godz. 18.00.
Wstęp wolny
13 czerwca 2019
Kartografia krain niebyłych (powtórzenie wykładu)
Istnieją mapy, które nie zawsze wiernie odtwarzają świat. Różne są tego powody. Dawniej brak wiedzy „uzupełniano” swobodną interpretacją. W czasach nam bliższych „kontrfaktyczne” mapy ilustrują dzieła o fantastycznych krainach. Są też i mapy celowo deformowane dla bezpieczeństwa państwa.
Piotr Galik (Gabinet Kartografii)
ARCHIWUM
6 czerwca 2019
Powódź „tysiąclecia”– wrocławska fala wspomnień
Wrocław na przestrzeni swoich dziejów zmagał się z różnymi problemami i nieszczęściami. W lipcu 1997 do miasta zbliżała się potężna fala, która w najtragiczniejszym momencie osiągnęła 724 cm na wodowskazie w Trestnie. Miasto miało stoczyć walkę z żywiołem o niespotykanej dotąd sile, „bitwę”, na którą nie był przygotowany żaden specjalista.
dr Małgorzata Skotnicka-Palka (Dział Dokumentów Życia Społecznego)
9 maja 2019
Damy i ryciny u progu XIX stulecia
Ryciny spotykane na kartach starych książek to małe dzieła sztuki – pełne powabu i czaru dawnych lat, misterne jak koronki prababek. Przywołują niegdysiejsze uniesienia i lęki, dziś już przebrzmiałe jak stracony na wieki zapach dawnych perfum. Ryciny stworzone przez artystki XIX wieku, często niezwykle utalentowane amatorki, to nieznana część polskiej twórczości ilustratorskiej.
Małgorzata Mikuła (Dział Sztuki Muzeum Książąt Lubomirskich)
11 kwietnia 2019
O wrocławskiej „fabryce snów”: Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu
Okolice Hali Stulecia to miejsce mocno związane z polskim filmem. Mieściła się tu największa wytwórnia filmowa w Polsce – Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu. Realizowano w niej takie filmy, jak Popiół i diament, Giuseppe w Warszawie czy Rękopis znaleziony w Saragossie.
dr Barbara Otfinowska (Dział Dokumentów Życia Społecznego)
14 marca 2019
Kartografia krain niebyłych
Istnieją mapy, które nie zawsze wiernie odtwarzają świat. Różne są tego powody. Dawniej brak wiedzy “uzupełniano” swobodną interpretacją. W czasach nam bliższych “kontrfaktyczne” mapy ilustrują dzieła o fantastycznych krainach. Są też i mapy celowo deformowane – dla bezpieczeństwa państwa.
Piotr Galik (Gabinet Kartografii)
14 lutego 2019
„Mieć w miłości kraj ojczysty”, czyli o tym, jak Stanisław Moniuszko oddał Wrocław Polakom
Podczas wykładu wyruszymy w podróż wrocławskimi śladami twórcy polskiej opery narodowej. W roku dwusetnej rocznicy urodzin kompozytora Halki i Strasznego dworu odkryjemy nieznane oblicze człowieka, który nigdy nie chciał być wieszczem. Sprawdzimy też, ile w myśleniu o polskości Dolnego Śląska jest prawdy, a ile romantycznych tęsknot.
dr Agnieszka Topolska (Dział Marketingu)
10 stycznia 2019
Sekrety tworzenia ossolińskiej kolekcji starych druków w powojennym Wrocławiu
Wykład o burzliwych losach ossolińskich starych druków w latach 1940-1955. To czas II wojny światowej i okres powojenny, kiedy to zbiory lwowskie trafiały do Wrocławia, i kiedy pozyskano znakomite księgozbiory historyczne z dawnych kolekcji dworskich i klasztornych.
dr Dorota Sidorowicz-Mulak (Dział Starych Druków)
13 grudnia 2018, godz. 12.00
Wbrew systemowi. Działalność Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego we Wrocławiu w okresie stanu wojennego
13 grudnia 1981 wprowadzono w Polsce stan wojenny. Ks. arcybiskup Henryk Gulbinowicz otoczył opieką grupy młodych ludzi, organizujących pomoc represjonowanym. W ten sposób powstał Arcybiskupi Komitet Charytatywny (AKCh) we Wrocławiu, z główną siedzibą na Ostrowie Tumskim.
dr Małgorzata Skotnicka-Palka (Dział Dokumentów Życia Społecznego)
Miejsce: Aula im. prof. M. Gębarowicza
Wykład realizowany w ramach wydarzenia Ossolińskie Świadectwa Niepodległej Kultury Polskiej
8 listopada 2018
Tajemnice barokowych obrazów – zakon krzyżowców i Johann Christoph Lischka
W kolekcji malarstwa Muzeum Lubomirskich znajduje się obraz Św. Ludmiła pędzla Johanna Christopha Lischki – ucznia słynnego Willmanna. Prelekcja o związkach autora płótna z praskim domem Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą to okazja do zaprezentowania twórczości czeskiego artysty oraz przybliżenia historii tego zgromadzenia.
dr Emilia Kłoda (Dział Sztuki Muzeum Książąt Lubomirskich)
18 października 2018
Rodzina Bernigerothów – tajemnice warsztatu lipskich rytowników
Wykład o lipskich miedziorytnikach – portrecistach, autorach licznych konterfektów Augusta II, Augusta III i innych dostojników, a także zwykłych mieszczan. Uczestnicy spotkania odkryją tajniki warsztatu sławnych rytowników, poznają również ich sylwetki.
Joanna Błoch (Dział Sztuki Muzeum Książąt Lubomirskich)
28 czerwca 2018
Wirtualna rekonstrukcja jubileuszowej wystawy numizmatycznej w lwowskim Ossolineum
dr Adam Degler (Dział Numizmatyczny)
Lwów 1928 roku. Należące do Ossolineum Muzeum Książąt Lubomirskich słynie ze swych zbiorów numizmatycznych i medalierskich. Na organizowanej wówczas wystawie jubileuszowej pokazuje wiele fascynujących obiektów: monet (od starożytności po XIX wiek), medali i banknotów. Jeszcze do niedawna zaprezentowany wówczas zbiór nie był dokładnie znany. Dopiero ostatnie badania pozwoliły dotrzeć do nieznanych dokumentów i rozszyfrować kilka zagadek. Podczas wykładu wrócimy do wydarzeń sprzed 90 lat
i spojrzymy na nie przez pryzmat ostatnich odkryć.
Autorzy prezentacji: Elżbieta Baran, Barbara Butent-Stefaniak, Adam Degler
14 czerwca 2018
Norblin, Chełmoński, Malczewski i inni… O rysunkach polskich artystów w zbiorach Muzeum Lubomirskich we Lwowie
Anita Soroko
W sztukach plastycznych rysunek często stanowi samodzielne, niekiedy zachwycające dzieło sztuki. Bywa też początkiem artystycznej kreacji, szkicem do obrazu, rzeźby, grafiki czy projektu architektonicznego. Nie wymaga skomplikowanych narzędzi i rozbudowanego warsztatu – wystarczy talent i kunszt. Rysunki nie goszczą zbyt długo na muzealnych ekspozycjach. Papier, który stanowi ich podłoże, ze względów konserwatorskich nie może być wystawiany przez dłuższy czas. Wielka szkoda, bo ta intymna forma dzieła sztuki jest niezwykle wdzięczna dla obserwatora. Kiedy się nad nim pochylamy, jesteśmy blisko aktu tworzenia. W zbiorach Muzeum Lubomirskich we Lwowie znajdował się wyjątkowy zbiór rysunków. Miłośnicy sztuki świadomi są znakomitej kolekcji rysunków artystów europejskich, która po 1945 roku w większości znalazła się w zbiorach wrocławskiego Ossolineum. Dotychczas mało znany szerszej publiczności jest muzealny zbiór rysunków polskich artystów, którego część znalazła się we Wrocławiu, ale gros pozostało we Lwowie. Zawierał on prace tak wybitnych twórców, jak: Jan Piotr Norblin, Aleksander Kotsis, Artur Grottger, Józef Chełmoński, Leon Wyczółkowski, Jacek Malczewski i wielu innych.
7 czerwca 2018
Dawne mapy ze zbiorów ZNiO jako dzieła sztuki graficznej
Piotr Galik (Gabinet Kartografii)
Dawne mapy, plany i atlasy badane są zwykle pod kątem treści. Nie należy jednak lekceważyć ich artystycznej wartości. Pod względem wykonania dawne mapy i atlasy można traktować także jako niezwykle kunsztowne, pięknie zdobione dzieła sztuki.
10 maja 2018
Przedwojenne Muzeum Książąt Lubomirskich w cieniu sensacji prasowych
Robert Forysiak-Wójciński (Dział Numizmatyczny)
Tematem spotkania będzie sprawa rzekomego zakupu w 1927 roku portretu Juliusza Słowackiego przez Muzeum Książąt Lubomirskich, a także kradzież cennych pamiątek historycznych z wystawy stałej w 1930. Zapraszamy na wykład o poruszeniu, jakie wywołały te wydarzenia, o tym, co dokładnie się wydarzyło i jak wydarzenia przedstawiała ówczesna prasa.
8 marca 2018
„Kobieta plastyk czegóż się może od życia spodziewać?” Od Angeliki Kauffmann do Zofii Stryjeńskiej
Anita Soroko
Słowami Zofii Stryjeńskiej zapraszamy na wykład o artystkach i ich dziełach. Opowieść o utalentowanych amatorkach i uznanych profesjonalistkach rozpoczniemy od wieku osiemnastego, a zakończymy w dwudziestoleciu międzywojennym. Usłyszą Państwo, jak kształciły się dziewczęta, kiedy wrota akademii otwarte były tylko dla mężczyzn, i jak wyglądała wyboista droga kobiet na artystyczny Parnas. Dowiedzą się Państwo także, które sławne europejskie malarki portretowały księcia Henryka Lubomirskiego, postać istotną dla Ossolineum, i co łączyło „księżniczkę polskiego malarstwa”, Zofię Stryjeńską, z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich.
8 lutego 2018
Stanisław Wyspiański jako ilustrator i artysta książki
Aldona Mikucka (Dział Edukacji)
Bohaterem wykładu będzie Stanisław Wyspiański, znakomity polski malarz, poeta, dramaturg, a także grafik i ilustrator. W polu jego zainteresowań artystycznych znalazły się również książki, które traktowały jak dzieła sztuki. Widział je jako całość, dążąc do harmonijnego układu ich elementów. Przygotowywał również ilustracje i oryginalne winiety. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane książki ze zbiorów Ossolineum, które wydał Stanisław Wyspiański.
11 stycznia 2018
Imitacje, mistyfikacje, uczeni. O podrabianiu i naśladowaniu monet antycznych dawniej i dziś na przykładzie zbiorów Ossolineum
dr Adam Degler (Dział Numizmatyczny)
Wykład będzie dotyczył pobudzającej wyobraźnię tematyki fałszerstw w świecie pieniądza. Od czasów starożytnych emitenci monet – królowie, cesarze, urzędnicy – byli gwarantem ich wartości. Od tej reguły zdarzały się wyjątki, gdy pragnęli oni osiągnąć zysk i dopuszczali się manipulacji lub oszustwa. Do fałszowania i imitowania monet starożytnych powrócono kilkaset lat później, tym razem w związku z rozwojem rynku kolekcjonerskiego. Uczestnicy spotkania poznają numizmaty, wybrane ze zbiorów Ossolineum, ilustrujące wszystkie te zjawiska.
12 października 2017
„Dürery XX. Lubomirskich”. Historia utraconych rysunków Albrechta Dürera z ossolińskich zbiorów i ich artystyczna „rekonstrukcja”
Hanna Kuś-Joachimiak (Dział Sztuki)
W przedwojennych zbiorach Muzeum Lubomirskich we Lwowie znajdował się imponujący zbiór rysunków Albrechta Dürera, które pochodziły z kolekcji założyciela muzeum – księcia Henryka Lubomirskiego. Stanowiły one najcenniejszą część ossolińskich zbiorów, dlatego też ich strata podczas II wojny światowej była dotkliwa. Losami rysunków zainteresował się wrocławski artysta Eugeniusz Get Stankiewicz. Zaprosił do współpracy Romana Kowalika i Barbarę Idzikowską, którzy podęli się zadania „przywrócenia” rysunków Ossolineum w postaci rycin i witrażu. W czasie wykładu przestawiony zostanie więc artystyczny dialog, jaki współcześni twórcy nawiązali z renesansowym mistrzem
14 grudnia 2017
O Polakach powstania listopadowego
Małgorzata Mikuła (Dział Sztuki)
Wykład poświęcony jednej z najpiękniejszych polskich publikacji emigracyjnych O Polakach powstania listopadowego – Les Polonais et les Polonaises de la Révolution du 29 novembre 1830. Ukazała się ona w językach francuskim, niemieckim oraz włoskim i wzbudziła żywe zainteresowanie współczesnych. Przyczyniła się do tego zarówno podjęta w książce tematyka, jak i elegancka forma edytorska. Dzieło zapisało się w polskiej historii, utrwalając w powszechnej świadomości graficzne wizerunki przedstawionych bohaterów.
9 listopada 2017
„Kto Was zaraził teatrem?” Kolekcja Jakuba i Lii Rotbaumów w zbiorach Ossolineum
Katarzyna Podolec (Dział Informacji Naukowej)
Wykład będzie próbą ukazania artystycznego życia rodziny Rotbaumów – twórców związanych z Wrocławiem. Jakub Rotbaum był reżyserem teatralnym, aktorem, malarzem, scenarzystą, dyrektorem artystycznym Państwowych Teatrów Dramatycznych (tj. Teatru Polskiego). Jego młodsza siostra Lia pracowała jako choreograf, pedagog oraz stały reżyser Opery Wrocławskiej. Na mocy testamentu Lii Rotbaum z 1994 r. dokumentacja działalności artystycznej Jakuba Rotbauma związana z kulturą polska oraz dorobek artystyczny Lii Rotbaum dotyczący reżyserii teatru operowego zostały zapisane Bibliotece Ossolineum.