Życie muzyczne zeszłego stulecia obfitowało w zjawiska wyjątkowe. Jednym z nich były chóry i towarzystwa śpiewacze skupiające członków w różnym wieku. Najczęściej łączyło ich zamiłowanie do muzyki i śpiewu. Postacią, która pozostawiła ślady w tej dziedzinie był kompozytor, dyrygent i kierownik artystyczny głównie chórów bydgoskich Zygmunt Urbanyi. Jego pasją było gromadzenie dokumentów związanych z życiem muzycznym przede wszystkim Bydgoszczy, ale nie tylko. W swoim archiwum posiadał m.in. fotografie, afisze koncertowe, programy, wycinki prasowe i korespondencję. W sierpniu tego roku dzięki uprzejmości córki − pani profesor Zofii Jadwigi Urbanyi-Krasnodębskiej − kolekcja trafiła do ossolińskich dokumentów życia społecznego.

Zygmunt Urbanyi urodził się 1 maja 1872 r. w Stanisławowie. Pochodził z węgierskiej rodziny urzędniczej osiadłej w Galicji po upadku rewolucji węgierskiej w roku 1848. Urbanyi nie tylko komponował i prowadził chóry, również publikował recenzje z bydgoskich oper i poematów muzycznych wystawianych na deskach teatru. Współdziałał także z bydgoskimi i inowrocławskimi orkiestrami wojskowymi, dla których pisał marsze, m.in.: „Pochód kosynierów na Racławice” − kompozycja dla 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich Pomorskiej Brygady Kawalerii. Natomiast skomponowany w 1923 r. marsz pt. „Z orłami w zawody” na orkiestrę symfoniczną i chór męski uzyskał I nagrodę na ogólnopolskim konkursie kompozytorskim Ministerstwa Spraw Wojskowych i stał się w okresie II Rzeczypospolitej hymnem polskich wojsk lotniczych.

W życiu prywatnym Zygmunt Urbanyi był trzykrotnie żonaty. W 1930 r. ożenił się, po raz trzeci, z Jadwigą Stroińską, córką lekarza z Trzemeszna, nauczycielką muzyki i chórmistrzynią szkół bydgoskich. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci: Zbigniew (1931-2004, dziennikarz sportowy, pisarz, żeglarz) oraz Zofia Jadwiga Urbanyi-Krasnodębska (ur. 1934, profesor Akademii Muzycznej we Wrocławiu).

Tekst: Barbara Otfinowska
Wybór materiałów: Barbara Otfinowska i Iwona Zygmuntowicz